Fijn Draaien

Vandaag beschrijf ik weer eens een beetje draai techniek op deze Blog. En wel iets heel praktisch. Het is zelfs zo praktisch, dat de meeste theorieboekjes (die ik gezien heb) er faliekant naast zitten op dit punt. Het gaat over het fijn nadraaien ofwel finishen van producten. Vooral het nadraaien van producten die perfect glad moeten zijn.

In theorie moet je daar een grote neusradius voor gebruiken, want dan is, bij de zelfde voeding, de diepte van de draainerf minder, en krijg je dus een gladder oppervlak. Dat is dus de theorie. De praktijk blijkt weerbarstiger.

Als je echt glad na wilt draaien moet je een scherpe beitel met een kleine neusradius gebruiken want:

Door de kleine neusradius is de beitel geometrie beter gedefinieerd. Dit geeft een beter snijbeeld.

Bij een beitel met een grote neusradius loopt de snijkant (door die grote radius) op het punt waar echt gesneden wordt bijna parallel met het oppervlak. Daardoor krijg je een platte krul die zich onvoorspelbaar gedraagt, en tussen beitel en je te draaien onderdeel kan komen, en zo het oppervlakte beschadigt.

De dwarskrachten bij een draaibeitel met een grote neusradius zijn aanzienlijk meer dan bij een beitel met een kleine neusradius. Met als gevolg een grotere kans op trillingen en andere bewerkingssporen.

Er is ook een bescheiden nadeel aan het nadraaien met een beitel met een kleine neusradius: het duurt wat langer. Als je maximaal de halve neusradius als voeding aanhoudt wordt je maximale voeding ook kleiner. Dit is gedeeltelijk te compenseren met een hogere snijsnelheid. Want hoe harder je draait, des te gladder je kunt snijden (binnen de beperkingen van gereedschap en machine). Bovendien kun je beter iets langzamer draaien, en in één keer goed, dan dat het over moet.

Draaien maar!

Draaien is niet zo moeilijk als ik in deze blog soms suggereer. Als je je maar aan een paar basis regels houdt. Draaien is echter niet het zelfde als automatendraaien. Want er is natuurlijk een groot verschil tussen enkele stuks en seriematig werk. Als er krullen om de boor blijven zitten is dat bij één product meestal niet zo’n ramp. Bij 5 producten kunnen ze in de weg gaan zitten, en bij 100 producten kan het een vervelende pannenspons geworden zijn, die de toevoer van koelmiddel blokkeert, en zo levensbedreigend kan worden voor de boor.
En bij het draaien gebeurt precies het zelfde.
Deze problemen met spanen zijn grotendeels te vermijden met de juiste keuze van materiaal, gereedschap, snijsnelheid en voeding. Dat zijn maar vier keuzes om te maken, het is alleen jammer dat ze elkaar beïnvloeden, want dat komt de overzichtelijkheid bij het maken van deze keuze niet ten goede. Richtwaarden voor de snijsnelheid en voeding bij het draaien heb ik elders in deze blog gegeven. (zie http://automatendraaiwerk.blogspot.com/2009/04/voeding-en-snijsnelheid-bij-draaien.html en http://automatendraaiwerk.blogspot.com/2009/02/nog-meer-voeding-en-snelheid.html .
Voor de voeding wil ik nog een aanvullende tip geven:
Bij het voordraaien kun je de spaanbreking beïnvloeden door middel van de verhouding tussen snedediepte en voeding. Voor aluminium en RVS is een verhouding in de buurt van de 6 meestal bruikbaar. Als het materiaal kortspaniger wordt kan de snedediepte groter worden. Bij automatenstaal is de verhouding snedediepte/voeding ongeveer 8, en bij voor messing in de buurt van de 10. Let wel op dat je niet meer spanen afneemt dan je draaibank en de opspanning verdragen.
Voor het nadraaien is de richtlijn dat je voeding onder de helft van de neusradius blijft. Bij nauwe toleranties is een vuistregel dat je voeding ongeveer twee keer de (diameter) tolerantie kan zijn.

Bij het draaien van enkele stuks werkt dit goed genoeg,, en serie draaiwerk kun je gewoon uitbesteden bij een automatendraaierij.

speciaal

Wij draaien, dat is inmiddels wel bekend. Wij draaien vooral in series. Die series draaiwerk draaien wij op automatische machines. Dat zijn draaiautomaten. Wij zijn dus automatendraaiers in een automatendraaierij. En dat is een specialisme waar we trots op zijn.

De automatendraaierij van de 21e eeuw is niet meer te vergelijken met de automatendraaierijen van zo’n 20 jaar geleden. De vele rijen gelijksoortige draaimachines die één kunstje kenden zijn vervangen door flexibele CNC draaiautomaten, die complexe gedraaide producten in één keer kant en klaar maken. Nadat de onderdelen gereinigd zijn kunnen ze zo verstuurd worden.

Draaidelen die vroeger nog een paar keer in handen genomen moesten worden voor aanvullende bewerkingen komen nu helemaal kant en klaar van de machine. Die draaimachines zijn dus fors ingewikkelder geworden, en het werk uitdagender.

En de automatendraaierij van, pakweg, 2030, zal weer heel anders zijn dan de automatendraaierij van nu. Misschien vinden wel iets dat verspanen overbodig maakt. Want eigenlijk is het vreemd om (soms) het grootste deel van het materiaal weg te gooien, en maar ‘een beetje’ product over te houden.

Automatendraaiwerk is speciaal werk. En wij zijn trots op ons specialisme.

De wereld draait om draaiwerk

Maar ook zonder draaiwerk draait de wereld wel. Er zijn zo ontzettend veel productie methoden dat onze focus op draaiwerk een beetje een ‘eiland ervaring’ lijkt. Dat is helemaal niet erg, want op een eiland kun je heel gelukkig zijn. Hoeveel mensen dromen niet van een eigen tropisch eiland, en verder niets?
Nou heb je, ook op zo’n tropisch eiland, hoe paradijselijk ook, altijd meer nodig dan je zelf voort kunt brengen. Als je het geluk hebt dat jouw eiland in een archipel ligt, dan kun je met je buren iets afspreken om dingen samen te doen. De een zorgt voor de kokosnoten, de ander let extra op de ananassen, een derde heeft misschien een paar geiten of een varken. En zo kan iedereen iets bijdragen aan de jaarlijkse ‘archipel barbecue’.

In de maak industrie is het eigenlijk niet anders. Wij doen serie draaiwerk, en een ander freest, of verzinkt, anodiseert, spuitgiet, last of doet plaatwerk. En met zijn allen doen we alles wat er nodig is om apparaten en machines, kortom ‘dingen’ te bouwen.

Stel nu dat u onderdelen of bewerkingen voor uw ‘dingen’ nodig heeft. Hoe vindt u ze dan? Omdat wij ook wel door hebben dat ‘alleen maar draaien’ best wel beperkt is gaan wij vanaf nu alle soorten toeleveringen voor u bij elkaar proberen te brengen op één website: www.toeleveren.com . Dat is handig, wand u hoeft nog maar op één plek te kijken om hele goede toeleveranciers te vinden.

Universele onderdelen

Ik heb nu een paar toepassingen waarvoor wij onderdelen draaien beschreven. Deze opsomming is verre van volledig, en ik wil nog tenminste één categorie onderdelen toevoegen. En het merkwaardige is dat ik er geen categorie voor kan benoemen. Want van een heleboel onderdelen die wij draaien hebben wij geen flauw idee van de toepassing. Laat ik het voor het gemak universele onderdelen noemen.
Wij draaien veel voor andere draaierijen en overige toeleveranciers. En dan weten we over het algemeen niet wat de uiteindelijke toepassing is. En dat hoeft helemaal geen problemen te geven, als de specificaties maar juist en volledig zijn. Het is niet handig om iets van een model na te moeten maken als niet duidelijk is welke toleranties belangrijk zijn. Meestal is het, door jarenlange ervaring, wel aan een onderdeel af te lezen, maar echt niet altijd. Het is soms best wel simpel: O ring groeven duiden op een afdichting, en een spiebaan gaat over het algemeen samen met een passing. Het zijn echter geen wetten van Meden en Perzen, want iets dat er als een O ring groef uitziet kan een heel andere functie hebben. En iets met een messing kleur kan best van brons zijn, dat heel andere eigenschappen heeft, net zo goed als de verschillende roestvaststaal soorten uiterlijk op elkaar lijken, maar wel degelijk hun eigen toepassing hebben.
Wij willen graag de onderdelen maken die de klant nodig heeft. Daarvoor is het belangrijk dat de specificaties compleet zijn. Heel dikwijls draaien wij voor een toeleverancier (van een toeleverancier) van de eindgebruiker, en dan is het vaak lastiger om aan alle informatie te komen. Want bij iedere extra schijf waarover de informatie loopt kan er informatie verloren gaan (of bij verzonnen worden).
Ook daarom is het simpeler (en vaak beter EN goedkoper) om draaiwerk direct bij ons aan te vragen.

Pakkend

Als je draait (zoals wij) maak je allerlei onderdelen. Die gedraaide onderdelen zijn geen doel op zich, maar ze maken ergens deel van uit (het zijn natuurlijk onderdelen ergens van). Bij onderdelen denk je al snel aan machines. Eén van de soorten machines waarvoor wij onderdelen maken zijn inpak machines. Inpak machines is een breed begrip, en wij maken onderdelen voor verschillende fabrikanten van inpakmachines. De verzamelnaam inpak machines is dan ook het belangrijkste dat deze machines gemeen hebben.
He kunnen bijvoorbeeld markeer machines zijn, dozen makers, dozenvullers of dozensluiters. Deze machines hebben nog een kenmerk gemeenschappelijk. Het zijn inpak machines voor industriële toepassingen, en ze moeten dan ook door en door betrouwbaar zijn. Als de inpakmachines jaren achter elkaar in continu dienst moeten blijven werken moeten ze uit betrouwbare onderdelen opgebouwd zijn. Betrouwbare onderdelen van een betrouwbare leverancier. En dat geldt natuurlijk voor meer toepassingen van automatendraaiwerk.
Mocht u automatendraaiwerk nodig hebben, dan weten wij nog een betrouwbare leverancier voor u.

op uw gezondheid

Ook aan de gezondheidszorg dragen wij, met ons draaiwerk, bij. Om te beginnen draaien wij natuurlijk diverse speciale schroeven en andere verbindings onderdelen die in medische apparaten gebruikt worden. Medische apparaten beslaat een heel breed spectrum. Want wij maken onderdelen voor fysio therapie apparatuur, en voor verschillende diagnostische medische apparaten.
Wij draaien niet alleen onderdelen voor apparaten, maar ook voor toepassingen dichterbij de patiënt. Wij maken nog net geen onderdelen die IN het menselijk lichaam ingebracht worden, maar wel tot vlak bij. Dat zijn nippeltjes die gebruikt worden voor aansluiting van de patiënt op een voedings systeem, als deze bijvoorbeeld geen sonde voeding verdragen.

Deze medische systemen zijn meestal door allerlei protocollen omgeven. Toch is dat niet de belangrijkste reden dat wij ons voor dit draaiwerk extra verantwoordelijk voelen. Ook zonder certificaten en moet het draaiwerk gewoon goed, en conform de specificaties zijn. Het papierwerk er omheen maakt het draaiwerk niet beter, het helpt alleen om aan te tonen dàt het deugt. Maar dat geldt eigenlijk voor al ons automatendraaiwerk, ook zonder de papieren bewijzen moet het gewoon goed zijn.

Onder druk presteren

Veel onderdelen die we draaien zijn voor toepassing in de pneumatiek. En daar is hydrauliek natuurlijk sterk aan verwant. Alleen het medium (meestal olie) is veel dikker, en moeilijker samendrukbaar, dan de lucht die in de pneumatiek toch wel erg gebruikelijk is. De onderdelen die wij voor hydraulische toepassing maken zijn gedeeltelijk het zelfde soort onderdelen als voro de pneumatiek toepassingen, maar ze moeten onder meer druk presteren. De onderdelen zijn vaak kleiner, en de materialen zijn vrijwel altijd sterker. Ook voor hydrauliek toepassingen draaien wij veel ETG100. En daarvan draaien wij dan restrictors (met gaatjes tot 0,5 mm, terwijl in de pneumatiek 0,15 mm diameter voorgekomen is), klepjes, kleppen, klepzittingen, klephuizen. Maar ook aansluitstukken, aansluitbuizen, zuigerstangen, veerhouders en koppelstukken staan op ons repertoire van hydraulica onderdelen.
Naaste ETG100 komen natuurlijk RVS soorten en 42CrMo4 voor. En voor de ‘retour kant’, waarbij de drukken natuurlijk lager zijn, wordt ook gewoon automatenstaal gebruikt, of zelfs aluminium.

Door de nauwe toleranties en de vele (kleine) dwarsgaten en de diverse kopse gaatjes uit het midden zijn dit echte moderne automaten draaidelen. Want ook als automatendraaierij moeten wij met onze tijd mee gaan. En wat we vroeger akelig nauwkeurig en zeer bewerkelijk vinden is tegenwoordig gewoon, en komt kant en klaar van de machine. Nou ja, op de externe nabehandelingen als verzinken, slijpen, harden enzovoorts na.

Luchtiger

Eén van de standaard toepassingen van draaiwerk is natuurlijk pneumatiek. En hoewel pneumatiek vooral over het verplaatsen van lucht gaat is het absoluut geen windhandel. Want de verplaatsing van de lucht brengt soms hele mooie dingen tot tand. Een heleboel pneumatiek onderdelen zijn rond, en lenen zich dus prima om gedraaid te worden. Zuigers, eindkappen, cilinderneus stukken, zuigerstangen, geleidingen, er zitten echt heel veel draaidelen in een eenvoudige cilinder. En dan moet zo’n cilinder nog aangesloten worden. Daar zijn koppelingen voor nodig, en die draaien we ook. Haakse (banjo) koppelingen, rechte koppelingen, banjobouten en wartelmoeren, we hebben het allemaal al eens gedraaid. En de lucht moet gestuurd worden. Met onderdelen voor stuurventielen hebben we dus ook draai ervaring. Soms zijn de onderdelen recht toe, recht aan, en andere keren zijn ze wat gecompliceerder. Want de ene cilinder hoeft alleen maar iets weg te duwen ,en de andere moet een meer complexe beweging op een georganiseerde manier helpen uitvoeren. Daar zijn dus allerlei aansluitstukken, regelnaalden en bufferschroeven voor nodig. Pneumatiek is heel veel omvattend, en een goed voorbeeld van het gebruik van automatendraaiwerk. Want 500 of 500 eindkapjes voor, bijvoorbeeld, een cilinder rond 12, daar maak je een ‘gewone’ draaier niet blij mee. Daarvoor moet je bij een automatendraaier zijn.

Luchtig

Wij hebben inmiddels onderdelen voor allerlei toepassingen gedraaid. Eén van de meest aansprekende vond ik zelf op dat moment onderdelen voor de kleine luchtvaart. En als ik klein schrijf bedoel ik ook klein. Wij draaiden alle onderdelen voor een koppeling die delta vliegers gebruiken om zich snel van de sleeplijn te kunnen ontdoen. De sleeplijn zit aan de andere kant aan een grote liertrommel vast, en al je de lijn niet bijtijds ontkoppelt wordt je dus weer naar beneden getrokken. Het lastige van omhoog lieren met een delta vlieger is dat de hoek van de lijn verandert, waardoor de lijn in conflict kan komen met het stuurframe. Daarom wordt de lijn in 2 keer ontkoppeld, en is voor de koppeling dus ook een dubbel mechaniek nodig. Dat makt gelijk de series draaiwerk die er in verwerkt zitten twee keer zo groot. We draaiden niet alleen de onderdelen, we assembleerden ook het geheel..
De vliegschool had een werkend prototype meegegeven, en aan de hand daarvan hebben wij een serie releases (zoals ze genoemd worden) gemaakt. Het moeilijkste bleken de veren, die de moeten voorkomen dat lierkabel zomar los gaat. Verder was het eenvoudig ontwerp.

De reden dat ik het toen zo aansprekend vond is dat ik zelf ook delta vloog. Het oplieren ging goed, het vliegen ook, maar met de landing wilde het nog wel eens misgaan. Bij gebrek aan talent ben ik toch maar op zoek naar een andere hobby gegaan, maar we hebben er wel een leuk ding voor op ons CV.

Helaas is het deltavliegen minder populair, en is het allemaal parapenten tegenwoordig. En daar gebruiken ze weer een andere release voor.

goed gebruik

Ik heb het in dit weblog tot nog toe vooral over de praktijk van het vervaardigen van draaiwerk gehad. Het lijkt me ook leuk om wat aandacht te besteden aan het praktisch gebruik van automatendraaiwerk. Want draaiwerk heeft zeer diverse toepassingen, waarvan sommige erg verrassend zijn. Natuurlijk draaien ook wij onderdelen voor toepassingen in de hydrauliek en pneumatiek. We maken, net als iedereen, onderdelen voor verpakkings machines, en we draaien voor de medische industrie. Je zou je bijna afvragen wie dat niet doet.
Maar we draaien ook voor de alternatieve geneeskunde. Op onze website staat een foto van een handvat van een soort moderne wichelroede. En een wichelroede is geen hekserij, het brengt onze onbewuste kennis naar de oppervlakte, en toont de uitkomst.

De getoonde uitvoering van de wichelroede is van aluminium gedraaid, en heeft als extraatje de typenaam ingegraveerd gekregen. Dat kan in één keer op de draaiautomaat gebeuren. Het duurt even, want onze gereedschapspil kan niet zo snel draaien al een echte graveerstift. Bij kleinere series is het wel zo handig dat het onderdeel niet meer apart opgespannen hoeft te worden om gegraveerd te worden, maar zo vanaf de machine de doos in kan.

Jammer

De faillissementen volgen elkaar nu steeds sneller op. Vandaag ontving ik een uitnodiging voor de faillissement verkoop van TOMO B.V. uit Heemskerk. Het gaat dus om en bedrijf dat vergelijkbare producten maakt, en hier best dicht bij zit.
Als je op het nieuws af gaat is vooral de productie sector in Brabant zwaar getroffen door de kwakkelende economie. Maar de gevolgen van de crisis zijn natuurlijk wijder verspreid. Want ook Dinfa uit 's Gravenzande en FMTA (Fijnmetaal Techniek Amsterdam, uit, juist ja Amsterdam) zijn niet meer actief.
Het is overal rustiger, en bij ons dus ook. Als de uitbestedingen minder worden, wordt het in het toeleveren ook stiller. Maar we willen, met zijn allen wel door blijven draaien.
Voor TOMO BV is het natuurlijk jammer, en we weten niet wie er gaat volgen.
Wij gaan niets kopen op de faillissement verkoop van TOMO. En dat is niet uit solidariteit, maar omdat W. van der Zwan BV ook de hand op de knip moeten houden.

Op techniek gericht

De nieuwe website (www.automatendraaiwerk.nl) zit er aan te komen. Of eigenlijk, hij is alweer een week online, maar nog lang niet af. Tot nog toe is de hele website operatie een vormgeving kwestie geweest. Het oude sjabloon gaf wat vreemde effecten op de nieuwere, bredere schermen. Maar nu we toch bezig zijn wordt de hele website, inclusief de teksten, tegen het licht gehouden, en wat blijkt: wij zijn techneuten. Dat wisten we al jaren, en nu valt het opeens op. We vertellen op de website dat we de goede mensen , de juiste machines en veel kennis en ervaring hebben. En dit beschrijven we netjes, en in detail. Maar zonder te zeggen WAAROM we dit allemaal doen. En onze beweegreden is juist zo simpel. We doen dat allemaal om uw draaiwerk te mogen en kunnen maken. Want zonder uitbesteders is er voor een toeleveranciers niets te doen.
Dienstverlenend, service gericht, dat is wat ons drijft, maar hope vertellen we dat?
U kunt het vooral zelf ervaren door ons te vragen. U hoeft niet direct een offerte te vragen. Ook op andere vragen over draaiwerk geven wij een eerlijk antwoord. Want u heeft vast meer aan een goed advies dan aan een slechte offerte.

Vooruitgang

Alles draait om draaiwerk. Automatendraaiwerk was altijd het domein van de bevestigingsmiddelen en afstandbusjes. Door de technische vooruitgang bestaat een groot deel van dit soort onderdelen niet meer. Want het is door de moderne machines veel meer mogelijk in vormgeving en uitvoering. Wat ooit samengesteld moest worden kan tegenwoordig vaak uit één stuk gemaakt worden. Er zijn nieuwe technieken bij gekomen, en bestaande technieken zijn verder ontwikkeld en verfijnd. Plaatwerk, spuitgieten, vervormen, smeden, het kan inmiddels allemaal complexer, completer en nauwkeuriger. Moor ook het automatendraaiwerk is meegegroeid. Juist omdat de techniek grote vorderingen gemaakt heeft is automatendraaiwerk alleen maar belangrijker geworden. Er is veel eenvoudig werk vervallen. Maar daar is complexer werk voor in de plaats gekomen. Apparaten en toestellen kunnen tegenwoordig kleiner zijn dan ooit, en gelijktijdig hebben ze meer, en complexere, functies gekregen. Dit is voor een groot deel te danken aan de elektronica. Door toepassing van elektronica worden domme dingen ‘slim’, denk maar aan de wasmachine, die nu niet meer van een mechanische schakelklok met een vast programma afhankelijk is. De elektronische besturingen maken ook veel meer mogelijk in de productie techniek, zoals het automatendraaien. Onze CNC machines hebben ook veel meer mogelijkheden dan hun mechanisch gestuurde voorouders. De slimste elektronische besturing kan echter nog niets zonder mechanismen voor de uitvoering. En deze mechanismen worden steeds kleiner complexer en dus nauwkeuriger. Aan de componenten voor deze mechanismen worden dus steeds hogere (tolerantie) eisen gesteld. Gelukkig kunnen onze CNC machines kleinere, nauwkeuriger en complexere onderdelen draaien dan de curven gestuurde draaiautomaten dat ooit konden.

Nieuw nieuw nieuw

Hij is er dan eindelijk, de nieuwe website. En dat is echt iets om in het Blog te vermelden, want het zijn beiden online media, en ze vullen elkaar aan. De Blog is toch wat meer voor de alledaagse verhaaltjes over automatendraaiwerk die niet direct thuishoren op de website. Want automatendraaiwerk is een veelzijdig begrip waar veel over te vertellen is. Met de website proberen we op een prettig verteerbare manier zakelijke informatie te geven, en de weblog dient vooral ter illustratie. En het kan natuurlijk altijd zijn dat de lezers daar anders over denken. Daarom is terugkoppeling altijd leuk, prettig, grappig of aardig. En dat kan heel simpel, met het linkje ‘reageren op dit artikel’ hieronder, of gelijk naar ons (zie de contact pagina van de website). Reacties helpen ons weer om de informatie aan te passen aan de behoefte.

Bij deze bent u dus van harte uitgenodigd om op onze vernieuwde website te kijken. Hij is, zoals gebruikelijk, nog lang niet af. Want een website die ‘af’ is hoeft niet meer gewijzigd te worden. En een website die niet gewijzigd wordt is dood. Leve de (onaffe) website!