draderige uitloop

Ik had het dus over schroefdraad. Ik heb al verteld dat je schroefdraad op verschillende manier kunt maken. Je kunt schroefdraad met een beitel snijden, maar ook met een tap of snijplaat. Deze omschrijving is natuurlijk vragen om verwarring, want de meeste beitels hebben tegenwoordig verwisselbare snijkanten, die wisselplaatjes, of door sommigen ook wel snijplaatjes genoemd worden. En je kunt schroefdraad ook rollen. Er zijn nog meer productiemethoden voor schroefdraad, maar dit zijn bij het automatendraaiwerk wel de meest gebruikelijke methoden.

Al deze methoden hebben één ding gemeen: De schroefdraad heeft een uitloop, en dat wordt nog wel eens vergeten.
Bij zowel draadrollen als draadsnijden met een snijplaat wordt de draad niet in één omwenteling gemaakt. De eerste gangen van de nieuw gemaakte draad zijn dus niet helemaal volledig. Afhankelijk van materiaal en gereedschap kan dat tot 4 omwentelingen (gangen) op de gemaakte lengte schelen. Een tap (voor binnendraad) of een snijplaat (voor buitendraad) heeft over het algemeen meerdere snijkanten, maar dan nog lukt het niet om in één omwenteling alle materiaal weg te snijden om een volledige schroefdraad te maken.
En bij het draadsnijden met een beitel geldt dat de beitelslede op de draaimachine tijd nodig heeft om te accelereren en weer te stoppen.

Dat is allemaal niet erg, als er bij het ontwerp van het betreffende onderdeel maar rekening mee gehouden is. Het betekent gewoon dat er een stukje onvolledige draad voor de gewenste schroefdraad uitgaat. Voor een binnendraad moet het gat (of gaatje) dus gewoon wat dieper geboord worden, en bij een buitendraad betekent het een zichtbaar stukje schroefdraad waar de bijbehorende binnenschroefdraad niet overheen past. Helaas is daar niet altijd rekening mee gehouden. Het komt voor dat, bijvoorbeeld om een onderdeel gas of vloeistof dicht te houden, het gat niet doorgeboord mag worden, en de schroef die er in moet bijna net zo lang is als het onderdeeltje dik.

En het kan ook gewoon zijn dat het er niet netjes uitziet als er een stukje schroefdraad uitsteekt. Voor een buitendraad is dit vrij simpel op te lossen. We maken dan gewoon een draaduitloopgroef. Dat is een groef op de plaats van de laatste gang (of gangen) van de schroefdraad . Zeker bij draadsnijden met een beitel, waarbij de uitloop vaak tot 1 omwenteling beperkt kan blijven is dit een probate oplossing om een nette aansluiting tussen de beide onderdelen te krijgen. En zo heeft ieder probleem bij draaiwerk een oplossing, ook bij automatendraaiwerk.

Langdradig

Langdradig?

Hoewel ik nu alweer enige maanden geleden begonnen ben met mijn verhaal over schroefdraad is er nog geen lijn in gekomen. Als ik niet uitkijk wordt het een langdradig betoog, mede door alle onderbrekingen.

Ik vertelde al dat er over schroefdraad heel veel te schrijven is. Zowel over de verschillende soorten schroefdraad, als over de mogelijke manieren om schroefdraad te maken. Om niet al te erg in draderigheid te verzanden zal ik me wel beperken tot de in het automatendraaiwerk gebruikelijke schroefdraden en productie methoden voor deze schroefdraden. Maar dan nog blijft de vraag: waar te beginnen.

Als willekeurig vertrekpunt neem ik het onderscheid tussen draden in inch maten en metrische schroefdraden. Want daar wil nog wel eens verwarring over ontstaan.
Metrische draden zijn behoorlijk eenduidig gedefinieerd en genormaliseerd. En iedereen kent de metrische draden ook. Want de meeste andere schroefdraden (en dan laat ik de ‘amerikaanse schuifdraad’ en zijn soortgelijken even buiten beschouwing) zijn goed gedefinieerd, ze zijn alleen minder bekend. En dan ontstaat er verwarring.

Hoewel iedere regel krom staat van de uitzonderingen vallen de in inches gedefinieerde schroefdraden in twee groepen, gebaseerd op de landen van herkomst . De Engelse draden (B.S. British Standard) en de U.N. draden. Het meest kenmerkende verschil tussen deze twee kampen is de tophoek van de schroefdraad. De Engelse draden (bekend onder namen als gasdraad, withworth schroefdraad) heeft een tophoek van 55 graden, en de UN draden hebben in het algemeen een tophoek van 60 graden.
Maar dat is niet de belangrijkste reden dat UN draden en Britse draden niet (of hooguit bij hoge uitzondering) op elkaar passen. Belangrijker is dat de twee soorten schroefdraad meestal verschillende spoed diameter combinaties hanteren.

Een buitendraad met een tophoek van 55 graden zou wel in een binnendraad van 60 graden tophoek passen, als de spoed en diameter ook overeen komen, en dat is dus meestal niet het geval. Een andere opmerkelijke conclusie is dat de tophoek van de UN draden, en daardoor in grote lijnen het hele schroefdraad profiel, gelijk is aan de tophoek cq. het draadprofiel van metrische schroefdraad. Bij draad snijdend gereedschap dat niet spoed specifiek is (zoals deelprofiel draadsnij wisselplaten) kunnen dus voor UN draden en metrische draden de zelfde gereedschappen gebruikt worden . Als het verschil maar klein genoeg is (zoals bij een 24 gangen per duim draad, dan is de spoed 1,06 mm) kunnen zelfs metrisch volprofiel platen voor UN draad gebruikt worden. Maar als er per ongeluk een 60 graden plaatje voor een Withworth- of gasdraad (buiten) gebruikt wordt gaat het dus mis.

Before I was so rudely interrupted

Dat was de openingszin van William Connor toen hij verder wilde gaan met zijn column in de ‘Daily Mirror’ na een onderbreking door de tweede wereldoorlog.
Mag ik zulke beroemde woorden hier zomaar aanhalen? Eigenlijk niet , want de tweede wereldoorlog was toch wel ingrijpender dan de crisis die we nu doormaken, én de oorlog was voorbij toen William Connor deze woorden opschreef. En het eind van de crisis lijkt nog niet echt in zicht. Steeds als herstel ‘dreigt’ gebeurt er wel weer iets waardoor de crisis zich lijkt te verdiepen.

Inmiddels zijn de grondstoffen prijzen weer op weg naar de absurde niveaus van voor de crisis losbarstte, en de afname stokt omdat de eindproducten te duur worden. Dat laat heel weinig marge voor de fabrikanten over om bij gestegen inkoop, en dalende verkoop prijzen nog iets te verdienen. Een deel van deze druk wordt bij de toeleveranciers neergelegd, dus wij, als 100 % toeleverancier van serie draaiwerk, weten er ook van.

Deze uitspraak is ook gebruikt als titel van een reünie album van de legendarische band ‘the Animals’ uit 1977. Dit eerste album na ruim 10 jaar onderbreking was, volgens de kritieken, heel goed, maar is nauwelijks gedraaid. En ook daar is een parallel met onze situatie. Onze klanten zijn blij met ons als toeleverancier, maar er wordt gewoon erg weinig gedraaid.

Als voor ‘lichte cultuur’ als popmuziek een beroemde uitspraak aangehaald mag worden, dan wil ik mezelf ook toestaan om hem te herhalen. Alleen is er van the Animals na dit album niet veel meer vernomen, en ik ben toch echt wel van plan om, met het bedrijf, nog een behoorlijke tijd in de running te blijven. En weer wat meer aandacht aan deze Blog te besteden, want bij een periode met weinig werk horen altijd heel veel aanvragen, vandaar deze onderbreking. Nu het werk (weer) iets toe lijkt te nemen, neemt het aantal aanvragen weer wat af, en zo hoop ik wat vaker aan schrijven toe te komen.