Ruw

Na alle uitstapjes vandaag weer eens terug naar het automatendraaiwerk, want in wezen toch onze belangrijkste (eigenlijk de enige) bezigheid is. Ook in de techniek gebeurt genoeg interessants. Zo hebben wij, alweer een tijdje geleden, een nieuwe ruwheidsmeter aangeschaft. De oude was stuk, en repareren was gewoon niet rendabel.
En dan moet je je toch even in het fenomeen oppervlakte ruwheid verdiepen.

Want wat is dat, oppervlakte ruwheid? Welnu, oppervlakte ruwheid is iets dat zich in formules laat beschrijven. En op tekeningen staat de oppervlakte ruwheid met een symbool (dat de meetmethode min of meer bepaalt) en een getal (dat de te meten waarde aangeeft). Dat klinkt dus als exacte wetenschap. Maar helaas, zo is het niet altijd.

Het getal voor de ruwheid, wat betekent dat? Meestal een MAXIMALE ruwheid. Over het algemeen vindt een afnemer het niet zo erg als een onderdeel gladder (minder ruw dus) is dan gespecificeerd. Maar het kan zijn dat, voor de hechting van een gewenste mechanische weerstand, of de hechting van een aan te brengen laag een naast een maximale ruwheid ook een minimale ruwheid vereist wordt. Om een gewenste ‘ongeveer’ ruwheid aan te geven volstaat één getal, zoals bij de lengte, diameter en andere maten het geval is dus niet.

Maar dan nog, wat is ruwheid, at is het getal waard. Nou, eigenlijk nog niet het papier waar het op geschreven is. Daarom zijn wij zo blij met onze nieuwe oppervlakte ruwheidsmeter, Die heeft in plaats van een papierstrook een display, waarop zowel het getal als het gemeten ruwheidsprofiel weergegeven kunnen worden. En dat getal dat fluctueert per meting, zelfs als op vrijwel hetzelfde spoor op het zelfde oppervlak als voorgaande metingen gemeten wordt.
Nog erger wordt het als jet de zelfde meting in de andere richting uitvoert. Want het gebruik is om haaks op de bewerkingsgroeven (in ons geval haaks op de draainerf ) te meten. En bij een perfecte sinus is er dan niets aan de hand, maar een draainerf lijkt wat meer op een zaagtand.

Want hoe meet je oppervlakte ruwheid nu eigenlijk op een eenvoudige manier : Een taster die zich nog het best met een pick-up naald laat vergelijken meet de ‘verticale’ beweging als hij ‘horizontaal’ verplaatst wordt. Op die manier brengt hij de bewerkingsgroeven in kaart. Middels een rekentuig kan er dan een getal aan het gemeten profiel toegekend worden (zie ook http://www.viba.nl/page/info2.php?link_id=ruwheid ).

En nu moeten we nog een nuttige toepassing voor dit getal vinden, want op de tekeningen van ons draaiwerk staat heel vaak ‘zomaar iets’ ingevuld. Een oppervlakte ruwheid van 3.2 Ra (om maar een voorbeeld van een tekening op mijn bureau te noemen) laat zich op een onderdeeltje van rond 3 met een tolerantie van 0,006 mm voorstellen als een dessertbordje dat gemaakt is van een gewassen grindtegel. Lekker om je bordje uit te likken. Of er staat juist een onnodig glad oppervlak gespecificeerd. Een glad oppervlak kost meestal meer tijd om te maken, en een te glad onderdeel is dus eigenlijk te duur gemaakt. Maar te glad is ook technisch niet altijd handig, denk maar even aan een weg met een laagje ijzel er op.

Daarom kijken wij, bij ons automatendraaiwerk, niet alleen naar het getal dat op de tekening staat, maar we proberen er ook op te letten dat het onderdeel er netjes uitziet, en, voor zover wij de toepassing kennen, functioneel in orde is.