vrijdag 20 februari 2009

Automaten materiaalkennis, les 3

Van alle staalsoorten is er tenminste ééntje die wel een speciaal plekje verdiend heeft. Ik loop het risico nu reclame te gaan maken, want het is een staalsoort van één specifieke fabrikant. Maar vanwege de bijzondere eigenschappen mag het wel eens een keertje in het zonnetje gezet worden. Ik wil het hebben over ETG staal.

Uit eigen ervaring kan ik alleen maar over ETG100 spreken, het broertje (of zusje, is staal nu mannelijk of vrouwelijk) ETG88 ken ik niet persoonlijk.
ETG100 is inzetbaar voor allerlei toepassingen waar sterkte telt. Of dat nu is door een geringer gewicht door een kleinere (wand) dikte, of dat het onderdeel binnen gegeven afmetingen grote krachten moet verwerken. Met 100KGf (dus 1.000 Newton) per vierkante mm is dit materiaal bijna 3 x zo sterk als automatenstaal of st37, en kan het 2 x zoveel verdragen als ST52.
Door het materiaal zo van de staf af te gebruiken kunnen, zonder nabehandeling, onderdelen met hoge treksterkte en slijtvastheid gemaakt worden. Omdat er geen warmtebehandeling nodig is, blijft ook de maatvoering en rechtheid van de onderdelen die hier uit gemaakt worden gewaarborgd. Verder is het materiaal arm aan inwendige spanningen, en ook nog goed bestand tegen metaalmoeidheid.
Stel je voor, een passing draaien, in plaats van draaien, harden, ontlaten (eventueel spanningsarm of anderszins nagloeien) en naslijpen. Dat scheelt heel veel tijd (en dus geld)

Maar het leukste is dat het materiaal zich voorbeeldig laat verspanen. Het wordt wel automaten VCMO (42CrMo4) genoemd. Niet helemaal terecht, maar het geeft toch wel aan hoe hoog het aangeschreven staat. Kortspanig, en met een goede gereedschap standtijd.

Heeft dit wondermateriaal dan geen nadelen? Helaas wel. Het roest echt heel erg goed, maar dat is te ondervangen met galvanische of QPQ(ionitreer) behandeling.
Dit gaat bij passingen natuurlijk wel weer ten koste van de maatvastheid. En de hoge treksterkte paart ETG 100 wel aan een vrij lage kerfslagwaarde (nl. ca 10 Joule, de kerfslagwaarde van ETG88 is wel 25 J.). Verder leent het materiaal zich minder goed voor koud vervormen (zoals bijvoorbeeld draad rollen). Deze eigenschappen hangen natuurlijk samen met de goed verspaanbaarheid, want het is vaak ‘buigen of breken’ met staal.

Daarnaast is ETG wat duurder dan de staalsoorten die het probeert te vervangen. Maar bij het onbemand draaien op automaten is dat verschil snel terug te verdienen. Voor automatendraaiwerk is ETG echt heel erg geschikt.

Geen opmerkingen: