Draaipunt

Hoe je het wendt of keert, of onder andere benamingen draait, het draait allemaal niet zo lekker. Als Nederlanders klagen wij graag, en het lijkt dan fijn als wij echt reden tot klagen hebben. Als alle ramp scenario’s die via de media door allerlei deskundigen over ons uitgestort worden uitkomen hebben we redenen om te klagen. De handel en productie, die nu nog een beetje haperen, zouden na de vakantie pas echt tot stilstand komen.

Toch lijkt er een draaipunt bereikt. De toekomst zal leren of het tijdelijk of definitief is, maar voorlopig zitten wij weer vol gepland, en moeten we moeite doen om alle orders op tijd te kunnen draaien en leveren. Dat komt een beetje door de medewerkers die op vakantie zijn, want met minder mensen kun je minder draaien. Maar dat komt ook door de afnemers, die plotseling meer draaiwerk gaan bestellen.

Wat er nu in planning staat gaan we gewoon op tijd leveren, maar voor wat er nu nog aan (spoed) klussen bij komt worden de levertijden toch weer langer. Stunts als dinsdag bestellen, woensdag ophalen lukken even niet meer. Want we moeten wel tijd hebben om het te draaien.

feest !!

Ik constateer, met enige verbazing, dat dit de 100e editie van mijn automatendraaiwerk blog is. Het begon als ‘huiswerk’, en is inmiddels, via een ritueel, uitgegroeid tot een stukje ‘dagelijks leven’. Want in het Blog schrijven is leuk om te doen. Hopelijk is het ook leuk om te lezen, anders heeft het nog geen nut.

Want het automatendraaiwerk Blog heeft een bedoeling. Als het automatendraaiwerk blog werkt helpt het bij te dragen aan de bekendheid van onze automatendraaierij. Wij zijn een dienstverlenend bedrijf, en we hopen positieve bekendheid te verwerven door nuttige informatie te verstrekken. Natuurlijk zit er over deze nuttige informatie over draaiwerk, en de bijbehorende materialen, gereedschappen, hulpmiddelen en kennis een commercieel sausje. Want wat heb je, als bedrijf, aan bekendheid als het niet tot omzet leidt? Daar doen we ook niet geheimzinnig over. We willen met dit automatendraaiwerk blog natuurlijk wat beter uitleggen wat we zoal doen, om zo de keuze tussen zelfdoen en uitbesteden van draaiwerk wat eenvoudiger te maken. Een oud zegswijs zegt :”stel niet tot morgen uit wat je vandaag kunt laten doen”, en zo is het met uitbesteden ook. Als je ergens tegenop kijkt, kan het tijd worden om uit te besteden. En als dat uit te besteden werk toevallig draaiwerk is, dan weten wij wel een adresje voor u.

Doe het niet alleen,

Een goede buur is beter dan een verre vriend, en van je vrienden moet je het hebben. Van je buren dus kennelijk niet. Gelukkig hebben wij hier in de buurt ook vrienden, en soms heb je die nodig. Wij zijn nu sinds afgelopen vrijdagochtend met een leuke uitdaging bezig. Het begon als een aanvraag, en daar was halverwege de ochtend een aanbieding bij gemaakt. Vrijdagmiddag hoorden we dat er een prototype moest komen, en die heeft de klant maandagmiddag opgehaald. Dinsdag kregen we het goede nieuws dat het prototype bijna goed was, en aan de hand van de wijzigingen most er nu een nul serie komen, van 15 setjes. Nu is het niet zo heel druk, maar ja, er zijn ook een aantal mensen niet, en dan is het toch nog aanpoten. Gelukkig hebben we vrienden. Binnen het netwerk van toeleveren.com is er een draaierij/frezerij die heel flexibel is bij het maken van kleinere series. Dus hebben we de setjes in tweeën gesplitst, en ieder hebben wij een serie onderdeeltjes gemaakt. De klant had om een deadline van vanmiddag (woensdagmiddag eind van de middag ) gevraagd, maar rond lunchtijd konden we de series al gereed melden. De klant had er zelf ook nog werk aan, en daar is nu iets meer tijd voor.

Draaien kunnen we zelf heel goed, maar aan het andere deeltje zat wat meer freeswerk. Door dat deel uit te besteden hebben we toch alles ruim op tijd klaar gekregen. Met wat geluk komt er een grotere serie uit voort, en die komen kant en klaar van de (draai) machine. Alleen is staat die machine nu nog even op een ander product afgesteld.

Dus het mooiste is: vrienden in de buurt, vrienden waar je op rekenen kunt. En ook die vind je met toeleveren.com

Sterk staal,

We hebben pas weer zo’n leuk materiaal mogen bewerken, 34CrNiMo6. En nog veredeld ook.(treksterkte ca. 1100 Newton per vierkante mm). Van het veredelen wordt het materiaal sterker, en dat lijkt een nadeel. Gelukkig bedriegt de schijn soms, want sterker is meestal harder materiaal. En harder materiaal is niet altijd vervelender om te bewerken. De meeste automaten legeringen zijn harder, en brosser, dan de ‘gewone’ soorten. Messing is natuurlijk het klassieke voorbeeld . “gewoon Messing (of ‘geel koper’), MS63, is bijna smeerbaar, en dat blijft dan ook in lange slierten aan elkaar, en op en om het gereedschap zitten. Automatenmessing (MS58) is ‘halfhard’, en geeft mooie korte spanen (die tevens heel vervelende splinters zijn).
Aluminium is vergelijkbaar. “Gewoon” aluminium , 51St en 50St, zijn zacht, en daardoor minder prettig te draaien dan de automaten legeringen zoals 28ST (ook wel 2011), 2007 , 6026 en zelfs 7075, die allemaal een harder zijn, en aanmerkelijk sterker.

Ook automatenstaal is brosser dan gewoon staal, maar omdat staal al sterk is, is automatenstaal niet sterker dan gewoon staal. Sterker staal is ook goed te draaien, als het maar niet te zacht is. Want zacht staal (weekijzer is een heel mooi voorbeeld) is stroperig, en zal aan de beitel plakken. Het is vergelijkbaar met koude en minder koude roomboter. Boter op kamertemperatuur is prettig smeerbaar, maar als je er meteen mes doorheen gaat blijft de boter er aan plakken. Van koude boter kun je eenvoudig sierlijke krulletjes schaven, of met een scherp mes boter figuren maken voor op de ontbijttafel.

En zo is het dus ook met staal.

Het draait zoals het draait,

Zo’n beetje overal om me heen hor ik weer meer optimistisch geluiden. Het draait overal weer wat beter, dus ook in het automatendraaiwerk. Dat kan natuurlijk ook komen door de vakantie periode. Als de ene helft niet draait, moet de andere helft twee keer zo hard draaien om de boek ‘normaal’ op gang te houden. Als er een kwart minder te draaien is (dat was zo’n beetje het ‘landelijk gemiddelde’ de laatste maanden), moet de aanwezige helft dus anderhalf keer zo hard draaien om alles af te krijgen. En anderhalf keer zo hard als normaal is, in onze prestatie maatschappij, best hard werken. Om goede prestaties te leveren is het dus het handigst als je je beperkt tot waar je zelf vreselijk handig in bent, en de rest laat je dan doen door iemand die daar weer handig in is. En wij zijn handig met (uw) draaiwerk, serie draaiwerk, langdraaiwerk en automatendraaiwerk. En we draaien de hele vakantie periode door. Als u dus even niet uitkomt met uw draaiwerk: wij draaien er ons hand niet voor om.

Niet meer als vroeger,

Zojuist hebben we weer een leuke offerte uit mogen brengen. En dan zie je direct dat het automatendraaiwerk van nu niet meer het zelfde is als het automatendraaiwerk van vroeger.
Eén van de aangeboden onderdelen was getekend met een sleufje waar een TY-bandje doorheen zou moeten. Maar zo’n plat sleufje laat zich slecht boren. Op een CNC machine met een gestuurde Y-as kun je met een freesje ‘gewoon’ heen en weer laten lopen. Kom daar bij een curven gestuurde draaiautomaat maar eens om. Maar als het kan, houdt dat niet altijd in dat je het ook zo doen moet. Want een sleufje van 5 mm lang, half zo breed en 12 mm diep frezen duurt best wel even. In overleg met de afnemer hebben we voorgesteld om een dwarsgat te boren. Gewoon, rechttoe, rechtaan en rond. De invloed daarvan op de productietijd, en dus de prijs, was dusdanig groot dat onze aanvrager nu meer kans op de order heeft, en wij dus ook.

Wij weten niet alles van verspanen, maar wel een heleboel. Als draaiers hebben wij ook veel van frezen moeten leren. En al die kennis en kunde is voor onze afnemers beschikbaar. En niet alleen voor afnemers, ook voor aanvragers, maar dan wel in de hoop dat het ook afnemers worden. Als u dus vragen heeft over automatendraaiwerk, of andere vormen van verspanend werk, mag u ze ons altijd stellen.

Meer over sinterbrons,

Ik was in de vorige editie erg enthousiast aan het vertellen over sinterbrons, en de nieuwe dingen die ik weer bijleer. Nu blijkt (ook weer een beetje gelukkig) dat ik eigenlijk best al een hoop weet. De genoemde ‘staven’ sinterbrons blijken hooguit centimeters lang te zijn. Met een beetje moeite zijn er (maar) vijf producten uit één bus te halen , en dat is nu niet precies het aantal waarmee een automatendraaier blij is. Want om de vijf producten een nieuwe staf laden, dat houdt de productie best wel op. Verder is de ‘staf’ al korter dan het reststuk van het stangen laadmagazijn. Dit vraagt dus om andere maatregelen, en die weten we te treffen.

In het verleden hebben wij al eerder onderdelen die te groot waren voor onze stafdoorlaat als inlegwerk gemaakt. En bij hele platte ringen maken we er gewoon een aantal achter elkaar van het zelfde stuk materiaal. En dat kan voor de productietijd flink uitmaken. Ook dat kunstje hebben we ooit geleerd (of afgekeken) . Want een oude hond leer je geen nieuwe kunstjes, maar een 50 jaar oude automatendraaierij leren we nog wel bij.

Draaibaar,

Wij draaien nu al ruim 50 jaar, en uitsluitend op verzoek. Het draaien van de verzoeknummers houdt ook in dat je soms een vraag krijgt naar iets wat je helemaal nog niet kent. Zo ook sinterbrons. Natuurlijk ken ik sinterbrons in de vorm van de geluiddempers op pneumatische ventielen. En ik ken Sinterbrons in de vorm van bussen die , met olie geïmpregneerd, lagers met een hele goede levensduur geven. En nu kom ik er, door een aanvraag, achter dat dit sinterbrons materiaal, compleet met olie geïmpregneerd, ook als staf materiaal te koop schijnt te zijn. Zo heeft ‘op verzoek’ draaien het voordeel dat je achter dingen komt die je zelf nooit zou verzinnen. En natuurlijk leren we van alle nieuwe dingen die we tegenkomen. Een toeleverancier kan dus, vanuit ervaringen in het verleden, bijdragen aan uw toekomst, door de opgedane kennis toe te passen op uw onderdelen.

Hoe het sinterbrons zich op de draaiautomaat laat verwerken moet ik nog uitzoeken, maar voorlopig vind ik al leuk dat ik weet dat het bestaat. Sinterbrons automatendraaiwerk, lagertjes met nette passingen, in één keer, kant en klaar van de machine. Dat lijken me best aardige onderdelen om te draaien.

Haast, haast, haast altijd te laat.

Ook deze week bereikten ons weer wat orders, en natuurlijk zaten er weer ‘uitdagende levertijden’ bij. En het is niet druk, dus met alle werk zijn we blij, maar toch gaat er niets boven tijdig bestellen van de benodigde onderdelen. Want er wordt minder besteld dan anders, er wordt later besteld dan anders, en wij houden minder materiaal op voorraad dan anders. Als er maar een klein beetje materiaal moet komen rekent de leverancier daar, terecht, extra kosten voor. Maar waarom hebben sommige afnemers er dan zo’n moeite mee als deze terechte kosten ook terecht doorberekend worden?

Soms is er wat te schipperen, zonder de specificaties geweld aan te doen. Een serie onderdelen maandag aanvragen, dinsdag bestellen, woensdag maken en donderdag versturen, zodat het (hopelijk) vrijdag geleverd wordt,het is deze week weer gelukt. Alleen hebben we in plaats van staal 37 buis massief automatenstaal gebruikt. Want daar ligt altijd wel iets van op gebruik te wachten. En uiteindelijk is het nog goedkoper ook.

Maar als er met grote haast besteld wordt, dan is er haast altijd grote kans dat er te laat geleverd wordt. Wij kunnen geen ijzer met handen breken. Maar als er geen ijzer voorhanden is lukt het ook met het beste gereedschap niet.

Vakantie pret,

Een deel van Nederland is al op vakantie, en dat is voor ons, als toelevering bedrijf, want dat is onze automatendraaierij, goed te merken. Bekende afnemers nemen wat minder af (nog minder, want door de krediet crisis staat alles al op een laag pitje). Ze nemen minder af omdat ze gewoon even weg zijn, wegens vakantie, of omdat hun afnemers minder afnemen, omdat ze even weg zijn, wegens vakantie. Daarentegen zijn er wel weer nieuwe aanvragen van onbekende potentiële afnemers, die bij ons terecht komen omdat hun reguliere toeleverancier even weg is (wegens vakantie), of omdat de werknemer die de werkzaamheden ander verricht of uitbesteed even weg is, wegens vakantie, of definitief vertrokken, als gevolg van de krediet crisis.

Wij zijn voornemens de hele vakantie periode open te blijven, al weet je het maar nooit, met de vakantie, en de, aanhoudende, kredietcrisis.

Laat uw vakantie (pret) niet bederven omdat u onderdelen (of een aanbieding) niet tijdig binnen lijkt te kunnen krijgen, wij zijn er de hele zomer voor u!.

Meer spoed,

Ook vandaag gaat de blog bijdrage over spoed, maar nu wil ik eens uit een heel ander vaatje tappen.
Sommige onderdelen worden met enige regelmaat gebruikt, maar om een of andere reden gebeurt het toch vaak dat ze onverwacht op zijn. Gewoon omdat voorraadbeheer lastig is. Er is altijd verschil tussen theoretische voorraad en water echt in het magazijn ligt. Dat kan zijn omdat service monteurs wat extra onderdeeltjes meenemen, voor de zekerheid, of omdat er meer in de montage karretjes ligt dan eigenlijk de bedoeling is. Hoe dan ook, als de magazijnmeester heel eventjes niet oplet kan er verschil ontstaan tussen theoretisch voorraad en werkelijk aanwezige onderdelen. Zeker in de vakantietijd, die er nu weer aan komt, is dat een bekend fenomeen.
Het is natuurlijk jammer dat theoretisch aanwezige onderdelen niet gemonteerd kunnen worden. Dat was al zo in de tijd dat de voorraad met een kaartenbak bijgehouden werd, en daar hebben computers nooit verandering in kunnen brengen.

Er is een hele simpele oplossing tegen misgrijpen, en dat is reserve voorraad. Voor onderdelen waarvan wij de regelmaat (beginnen) te herkennen proberen wij met onze afnemers afspraken te maken over een (hele) kleine reserve voorraad bij ons in het magazijn rek. Daar kunnen de grijpgrage vingers van niet magazijn medewerkers niet bij, en in geval van paniek zijn ze snel beschikbaar. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat ze hier voor eeuwig blijven liggen, dus we maken wel graag afspreken vooraf over de afname.

Specifiek draaiwerk en automatendraaiwerk, snel geleverd, dat kan, als we daar afspraken over maken. Ook daarmee zijn wij u graag van dienst.

Hoezo dwang?

Bij het vorige item, over roltappen, heb ik even de term ‘gedwongen spoed’ laten vallen.
Mogelijk heeft iemand dat opgeraapt, en zich verwonderd afgevraagd wat ik daar nu weer mee bedoel. Gedwongen spoed is dus NIET dat een kant te laat besteld heeft, en de onderdelen toch op tijd wil hebben. Dan MOET je je haasten om de spulletjes op tijd klaar te hebben. Dat is ook wel een vorm van gedwongen spoed, maar niet precies wat ik bedoel met betrekking tot roltappen. Deze vorm van gedwongen spoed is overigens heel simpel te voorkomen, namelijk op tijd bestellen. En voor afnemers die regelmatig bestellen, en waarbij deze vorm van gedwongen spoed wel eens voorkomt houden wij vaak een kleine buffer voorraad aan, zodat we zelfs onder dwang de spoed kunnen vermijden, maar gewoon heel snel een eerste deellevering kunnen doen.

De gedwongen spoed die ik bedoel heeft betrekking op schroefdraad. Als je een schroefdraad tapt kun je de tap zelf zijn weg laten zoeken. De tap wordt dan eerst tegen het te tappen gat aangeduwd, en als de tap gaat snijden werkt hij zich aan zijn eigen schroefdraad voorwaarts. De eerste gang va neen op deze manier gemaakte schroefdraad is meestal van wat mindere kwaliteit, en de reden dat een afkeur pen kalbier voor een schroefdraad vrijwel altijd 1 tot 1,5 gang in een inwendige schroefdraad te draaien is. Omdat de tap eerst tegen het product aangeduwd wordt, en de tap vervolgens zichzelf naar voren trekt moet de tap dus in een verende tapkop opgespannen worden, anders zijn deze bewegingen onmogelijk.

Je kunt de tap ook precies met de spoed van de te maken schroefdraad per omwenteling naar voren (en na het snijden) weer naar achter brengen. In dat geval is de beweging van de tap precies in overeenstemming met de draad die gesneden (of gerold) moet worden, en de schroefdraad is beter van vorm, al vanaf de eerste gang. Het tweede voordeel is een kleinere slijtage aan de tap. Hierdoor is het ook mogelijk om in lastiger materialen een schroefdraad te tappen. Er is wel een ingewikkelder machine voor nodig. In de tijd dat (tap) machines mechanisch gestuurd werden was er per spoed een (verwisselbare) geleide patroon nodig. Bij moderne CNC machines regelt de besturing dit soort zaken. Er is wel een nauwkeurige en snelle CNC besturing nodig, want ook ‘micro schokjes’ bekorten de levensduur van de tap, en maken de draad minder zuiver.

Onze nieuwste draai automaten hebben allemaal aangedreven gereedschappen voor axiale en radiale schroefdraad gaten met de mogelijkheid van tappen met gedwongen spoed. Dat is zeker voor kleine schroefdraadgaatjes een hele verworvenheid.

Alweer aan de rol,

Ik heb het hier al eerder over roltappen gehad, hetgeen ik alsnog een keer wil samenvatten.

Roltappen heeft veel voordelen, maar het grootste voordeel, de hogere productie snelheid, gaat, bij de kleien gaten die wij vaak maken, geheel verloren (en soms zelfs meer) door de zeer nauwe tolerantie die het gat zou moeten hebben vóór het roltappen. Om deze tolerantie te waarborgen (voor een M3 moet het at bij roltappen binnen 0,03 mm 2,8 mm zijn) zou je het gat eigenlijk moeten ruimen voordat je roltapt. En ruimen duurt van zichzelf langer dan het snijdend tappen. Nu is een gerolde draad zoveel sterker dat een heel klein beetje groter gat nog steeds een sterkere draad oplevert dan dat een gesneden draad zou zijn. Maar de draad is wel meetbaar fout (want het kerngat wordt veel te groot).

Maar als de tijdwinst zo beperkt is (of roltappen zelfs méér tijd kost, waarom zou je dan toch roltappen:

Er zijn veel minder soorten roltappen dan tappen, want een roltap maakt geen spanen, en heeft dus ook geen onderscheid voor blinde of doorlopende gaten. Er zijn ook minder geometrieën voor de verschillende materialen. Je hoeft dus minder (verschillende soorten) gereedschap op voorraad te houden als je roltappen gebruikt.

Roltappen zijn door hun bouw (de spaangroef ontbreekt) sterker, en omdat de snijkant (die er niet is) niet slijt gaan ze veel langer mee.

De draad is beter: sterker, gladder, en minder afwijkingen van het profiel.

Er zijn ook beperkingen, het materiaal moet goed vervormbaar zijn (zeker 10% rek), de maximale treksterkte is zo’n 1200 N per vierkante mm., roltappen vraagt voldoende smering (liever met olie dan met emulsie) en het kerngat moet goed aan de maat zijn.

Een andere beperking bij de toepassing van roltappen is de machine: de rolsnelheid (want het is uiteindelijk geen snijsnelheid) moet tamelijk constant zijn. Een machine met weinig motorvermogen zal veel meer omwentelingen nodig hebben om te stoppen en om te keren. Al die tijd is de snelheid eigenlijk te laag voor de roltap, en daardoor neemt de levensduur af. Roltappen vraagt vrij veel koppel, wat bij grotere diameters een beperking kan zijn.
In onze ervaring geven machines die met gedwongen spoed kunnen tappen een beter resultaat bij het gebruiken van roltappen dan machines waarop je verende tapkoppen moet gebruiken.

Niet zo technisch

Ik ben weer lekker in de techniek gedoken de laatste paar afleveringen van deze Blog, en zonder plaatjes is het eigenlijk niet zo makkelijk uit te leggen allemaal. Daarom vandaag maar weer eens een iets luchtiger editie. Want onderwerpen zijn er genoeg. Ik ben natuurlijk redelijk vol van mijn eigen toelever portal www.toeleveren.com . Het hele idee is om een aantal goede toeleveranciers op één punt op het internet te verzamelen. Dat moet ons met zijn allen beter vindbaar maken, en de uitbesteders een ‘one stop shop’ voor alle bewerkingen bieden. En dat zonder dat het een heel groot bedrijf wordt, sterker zelfs, het moet ons helpen onze onafhankelijkheid te bewaren. Want automatendraaiwerk (waar wij goed in zijn) is een specialisme, en dat is, bijvoorbeeld, vernikkelen ook. De bedrijven die alles kunnen zijn vaak gebonden door concern belangen, en wat de ene graag wil, kan de ander net niet uitkomen. Het gevolg is dat aanbiedingen, en werk, over vele schijven lopen. Op www.toeleveren.com vindt u straks allemaal onafhankelijke aanbieders, die samen ook (bijna) alles kunnen.

Beitelradius keuze bij langdraaien

Het is alweer even geleden dat ik over langdraaien geschreven heb. Door het stukje over nadraaien van gisteren moest ik toch weer even aan onze langdraai draaiautomaten denken.

Langdraaiautomaten werken, bijna per definitie, met een kleine voeding, en produceren eigenlijk altijd gladde onderdelen. Als er tenminste aan een aantal randvoorwaarden voldaan wordt. En ééntje daarvan is scherp gereedschap, met een kleine neusradius. En dan zijn we gelijk weer helemaal terug bij het stukje van gisteren.

Hoe komt de voeding bij langdraaien zo klein?
Bij langdraaien wordt het product in één keer naar de gewenste diameter gedraaid. De snedediepte is dus vaak (relatief) groot. En de langdraai machines zijn wel snel, maar niet erg sterk. Door toename van de specifieke snijkracht bij een kleinere spaandikte wordt de vereiste snijkracht nog groter, en moet de voeding nog minder worden. Hierdoor ontstaat er pas een evenwicht tussen de beschikbare kracht van de machine en de benodigde snijkracht bij kleine voedingen. Als de beitel scheef staat wordt de effectieve snijkant langer, en de effectieve voeding (nog) kleiner. Hierdoor kan het evenwicht nog verder naar een nóg kleinere voeding verschuiven. Bij een beitel met een grote neusradius staat de snijdende punt van de beitel feitelijk onder een hoek ten opzichtte van de snij richting. Hierdoor wordt de spaan dunner, de specifieke snijkracht hoger, en verschuift het evenwicht naar een nog kleinere voeding. Dat schiet dus niet echt op. Bovendien drukt de ronde beitelpunt het product meer opzij, terwijl een langdraaier toch bedoeld om uitbuigen van het product te vermijden. De langdraai automaat kan de dwarskracht opvangen met de geleidebus. Deze is daar voor, maar hoe meer dwarskracht de geleidbus op moet vangen, des te groter de wrijvingsweerstand wordt, en des te minder energie er over blijft voor de feitelijke verspaning.
Eigenlijk weet ik helemaal niet veel argumenten VÓÓR het gebruik van een grote neusradius bij automatendraaiwerk.