Sinterklaas

Terwijl de stemming alweer optimistischer wordt en de indicatoren weer op groei wijzen, wordt duidelijk dat er in onze sector harde klappen gevallen zijn, en mogelijk nog meer gaan vallen. Want zeg nu zelf, hoeveel heb je aan 5% groei, als je net 30% hebt ingeleverd? Ondanks het mooie groeicijfer blijft toch een teruggang van 25 % over. En de Nevi en verspaninings index (zie www.hamel.nl) staan echt nog niet op 5% groei. De materiaalprijzen worden wel snel hoger. Dat betekent dus dat er voor ons, automatendraaiers, net als alle andere metaalbewerkers, minder over blijft. Wat ook vanzelf betekent dat er minder metaalbewerkers overblijven.
De goedheiligman is in het land, en er kunnen weer cadeautjes worden gekocht. Ook voor de metaalbedrijven. En soms valt dat een beetje tegen, want lang niet iedere verkoping bij metaalbedrijven is vrijwillig de laatste tijd. De machine fabriek Van Rooij uit Vessem weet daar niet meer over mee te praten. Een zeer modern machinepark werd op de veiling niet eens helemaal uitverkocht. Ook voor, bijvoorbeeld, MFB Holland Machine fabriek (Veenendaal) en Beers Machining (Oisterwijk) breken spannende dagen aan. Want ook daar is het, helaas, uitverkoop.
De meeste (verspanende) metaalbedrijven lijken hun reserves te koesteren, want zoals gezegd, zelfs een groei van 10% in de komende periode betekent dat we eigenlijk een terugval van 20 % of meer op moeten vangen. Dus investeren we maar even niet. En dat is ook helemaal niet nodig, want er is capaciteit in overvloed. En dat betekent niet dat we op een geïmproviseerde manier moeten gaan produceren als we de juiste machine niet kunnen kopen. Want wat je zelf niet kunt maken kun je gewoon uitbesteden, en dat geldt zeker voor automatendraaiwerk !. Als u, in deze ‘arme’tijden, slimmer wilt produceren, staan wij klaar om u te helpen met (serie) draaiwerk en automaten draaiwerk.

klad

Klad

In mijn vorige editie (nu al bijna een maand geleden) schreef ik nog dat (verhalen) schrijven voor velen een creatieve hobby is. En eigenlijk is dit Blog dat voor mij ook. En nu is opeens de klad er behoorlijk in gekomen. Zou ik me schuldig voelen dat ik onder het mom van ‘schrijven voor mijn werk’ lekker zit te hobbyen? Of is het wat anders? Dat de klad er in komt is voor mij vrij natuurlijk, ik ben niet zo’n ‘netwerker’, en dan werk je meer in klad. Maar daar kom je niet ver mee, dus is het tijd dat ik mezelf weer eens bij mijn kladden grijp en mezelf achter mijn schrijfmachine neerzet. Want draaiwerk, en in het bijzonder automatendraaiwerk, blijft een boeiend onderwerp.
Een andere reden voor mijn afwezigheid is het werk. Niet dat er nu al zo vreselijk veel werk is, maar het kost meer tijd. Niet dat we het werken nu al verleerd zijn. Het is eerder dat het (draaiwerk) weer een beetje veranderd is. Voor veel haastwerk, en dat levert meer werk op (zonder dat het evenredig meer opbrengt). Wij willen blijven draaien ,en dat betekent dat wij ons aan de wensen van onze afnemers aan moeten passen, en dat leidt tot veranderingen. Niet dat wij nu direct met alle winden mee draaien. Als gevestigde automatendraaierij willen wij de gebruikers van automatendraaiwerk ook ‘rust’ bieden. Dat doen o.a. wij in de vorm van een voorraad service. Onderdelen die regelmatig bij ons besteld worden houden wij vaak zelf (beperkt) in voorraad. Dat is de afgelopen maanden weer heel prettig gebleken, want veel bedrijven wachtten zo lang mogelijk met bestellen. En soms wacht men dan iets te lang. Voor de afnemer is het fijn dat we dan snel draaiwerk kunnen leveren, en voor onszelf is het handig dat niet alle nieuwe bestellingen haastwerk zijn. Wij hebben, als we prioriteiten moeten stellen, meer tijd voor spoedklussen van nieuwe onderdelen. En dat kunnen voor de klant nieuwe onderdelen zijn, of draaiwerk dat (opeens) elders uitbesteed moet worden, want het begint nu toch al duidelijk te worden dat niet alle toeleveranciers ongeschonden uit de crisis gaan komen.

draaiboek

Draai boek.

Het blog groeit nog steeds door, er zijn al genoeg episodes om er een boekje van te maken, een draai boek dus. Maar dat gaan we (nog) niet doen, we beperken ons tot de Blog.

Draaien is niet moeilijk, maar je zou er inderdaad boeken over vol kunnen schrijven. Dat is in het verleden al gedaan, vooral lesboeken. Draaien is ook leuk, er zijn veel hobbyisten die thuis een draaibank of draaibankje hebben. Maar in tegenstelling tot veel andere hobby’s, zoals verhalen schrijven en fotografie, lijken er maar weinig mensen te zijn die er hun beroep van willen maken. En dat is jammer ,want goede draaiers zijn schaars. En het is ook onterecht want doordat goede draaiers schaars zijn ligt de ‘marktwaarde’ voor deze beroepsgroep gewoon hoog. En het is, ent als de twee genoemde hobby’s, een creatief beroep. Je ziet onder je handen iets groeien dat er zonder jouw vernuft en inzet niet gekomen was. De draaimachine is een gereedschap, net zoals een fototoestel of een PC met tekstverwerker. Het ontwerp van het onderdeel komt waarschijnlijk van iemand anders, maar het onderdeel is het resultaat van de inspanningen van de draaier. Net als een portret foto, of een schilderij, daarvan weet de opdrachtgever vaak ook al precies hoe het er uit moet gaan zien. En probeer het dan maar eens zo te maken.

Technische beroepen zijn zwaar ondergewaardeerd. En dan bedoel ik dus niet de beloning. Neen, ik bedoel als beroepskeuze. Het maken van de dingen die wij allemaal zo vanzelfsprekend zijn gaan vinden is vaak een grotere uitdaging dan het lijkt. Juist door het gemak waarmee wij er mee omgaan zien wij de waarde van technisch werk gewoon niet meer in. En het is zulk dankbaar werk. Dus niet alleen draaien (of frezen), maar alle mogelijke technische beroepen in de maak industrie. Maken is creëren, de maak industrie is een creatieve industrie. En daar mogen we best waardering voor hebben.

Tijd om te schrijven

Sinds de vakantieperiode ben ik een beetje uit mijn ritme, en schiet het schrijven voor dit Blog er bij in. En het is inmiddels hoog tijd om te schrijven, alleen de tijd om te schrijven ontbreekt. Want het is dan niet heel druk, het lijkt er op dat klanten (en ook prospects) er vooral op uit zijn om de bedrijfsvoering te frustreren. Nu zijn wij zelf ook hier en daar klant, dus daar doen wij vrolijk aan mee. En dat kost tijd.

Spoedaanvragen, waar absoluut snel een aanbieding op moet komen, maar waar je daarna nooit meer iets van hoort. We ontvangen ze, en we doen het zodoende zelf ook. Spoedorders, waar je alles voor uit je handen mag laten vallen, als er maar geproduceerd wordt, ze komen voor. Met als klap op de vuurpijl soms een annulering als je net lekker draait.

Tegenover alle spoed aan de aanvraag en bestel kant staat soms een ongelooflijke traagheid aan de betaal-kant. We mogen zelf geen muntjes draaien, dus het kost ook weer tijd om de verdiende centjes binnen te krijgen. En ik ben het opperhoofd hier, de manager, ik hoef het dus niet allemaal zelf te doen. Maar ik ben wel bij vrijwel alle acties betrokken. En betrokkenheid kost ook tijd. Vandaag dus even geen blog over automatendraaiwerk, maar over het overige reilen en zeilen van onze automatendraaierij. En ook het typen van dit korte stukje kostte meer tijd dan verwacht, want er kwam weer een spoed telefoontje tussendoor. Als het kan deze week nog leveren. Gelukkig hadden we al afspraken met deze klant gemaakt toen het stiller was, en ligt het meeste al klaar. Klant blij, want de spullen zijn op tijd. En wij blij,want wij zijn ze weer kwijt.

aanvoer

Ik heb in de vorige editie de stafaanvoer genoemd. Een stafaanvoer is een hele nuttige aanvulling bij een automatische draaimachine. Want wet heb je aan een automatische machine die na ieder product stopt omdat hij gelost en geladen moet worden?
Nu zijn stafaanvoeren er ook in soorten en maten. De eenvoudigste methode is een ondersteuning van de staf die uit de machine steekt door bijvoorbeeld een buis.
Sommige machines kunnen de staf dan zelf aanvieren, voor andere machines moet er op de een of andere manier druk uitgeoefend worden op het verste uiteinde van de staf materiaal, zodat er bij de start van iedere nieuwe productie cyclus weer nieuw materiaal aangevoerd wordt. Een constructie met een gewicht, een end touw en een katrol volstaat hiervoor.

Aan het andere eind van het spectrum vind je volautomatische staf aanvieren,die niet alleen de staf voor ieder werkstuk doorvoeren, maar ook de draaimachine van een nieuwe staf voorzien als het stangeinde bereikt is. Naast aanvoeren van materiaal dragen deze machines vaak ook bij aan de efficiency van de productie door trillingen die door het draaien van (lang niet altijd perfect rechte) staven. Er kan dus met hogere snelheden gedraaid worden.

Door de automatische aanvoer kunnen wij dus langer sneller voor u draaien.

Draaiwerk draaien

Draaiwerk

Wij draaien, en ons werk is draaiwerk. En wij draaien niet zo maar, wij draaien op automatische draaimachines. Ons werk is dus automatendraaiwerk Ik heb er al eerder over geschreven, sterker nog, dit hele weblog gaat over automatendraaiwerk.
Mar waarin verschilt automatendraaiwerk nu van gewoon draaiwerk? Want al heeft de CNC draaimachine een enorme opmars gemaakt, dan wil dat nog niet zeggen dat iedere geautomatiseerde draaimachine een draaiautomaat is.

Om te beginnen is er de werkstuk aan en afvoer. Als er almaar een vent bij de machine moet staan om de te draaien werkstukken in en uit de machine te verplaatsen is dat een enorme verspilling van talent, want mensen kunnen zoveel meer (nou ja, de meesten dan).

Werkstuk aan- en afvoer kan op verschillende manieren gebeuren. Eén manier is met een robot, die gewoon doet of hij die vent is die hij net heeft vervangen is. Er zijn ook machines waarbij een grijpinrichting in het ontwerp geïntegreerd is.
In beide gevallen kan de machine gevoed worden met gietstukken, gezaagde materiaal, of halffabrikaten van een andere machine.
Voor kleinere producten is de simpelste oplossing om het materiaal ongedeeld aan de machine aan te voeren. Voor hele kleine producten bestaan er machines waar klossen ‘draad’ (tot een mm of vier diameter, maar soms ook groter) de materiaal aanvoer vormen. Voor ieder produkt wordt er een stukje materiaal aangevoerd, gestrekt (zodat het recht is) en gedraaid. Omdat een opgerolde klos materiaal nogal een rommeltje geeft als je die snel laat draaien bewegen de gereedschappen om het product heen.

Voor minder kleine producten is de eenvoudigste manier om de draaiautomaat met hele staven materiaal te voeden. De staven zijn al recht, en er is geen aparte zaagbewerking nodig.
Wij hebben ons gespecialiseerd in serie draaiwerk met een diameter bereik van ca. 3 tot 60 mm, en al onze draaiautomaten zijn van een automatische stafaanvoer voorzien.
Als het product klaar is schuift de staf op, en kan de draaiautomaat aan het volgende product gaan draaien. En als de staf opgebruikt is voert de automatische stafaanvoer een nieuwe staf in, zodat de machine lang onbemand door kan draaien.

Moderne draai automaten

Vandaag kwam ik er achter dat ik de open dagen van één van de grootste, misschien wel dé grootste,draaiautomaten fabrikant gemist heb. Nou ja, gemist, ik zou toch niet zijn gaan kijken. Ik heb met enige droevenis al jaren gelden geconstateerd dat de Europese machine industrie de boot gemist heeft. (zie ook http://automatendraaiwerk.blogspot.com/2008/10/over-draaiautomaten.html

Maar als u kennis van de open dagen wilt nemen: op http://www.laagland.nl/nl/news/news295.aspx staat alles.

Duitse machines, en daar gaat het hier om, zijn te mooi, en te ingewikkeld om betrouwbaar te zijn. Tenminste dat was enige jaren geleden zo, en ik heb nog niet gehoord dat het tegenwoordig anders zou zijn. Hoewel, de Duitse fabrikanten en hun vertegenwoordigers spreken dat natuurlijk tegen. Maar ook de mensen van WC eend adviseren WC eend, dus hoe betrouwbaar is hun informatie?

Wij werken met Japanse topmerken: Citizen, Miyano, Okuma, Mori Seiki en Brother. Als daar een nadeel aan zit is dat foutzoeken steeds weer lastig is, want je bent bijna nooit in de gelegenheid om er handigheid mee op te doen. En ik heb door de jaren heen diverse malen gehoord dat dat bij de grote Europese merken wel eens anders is. Als mijn informatie klopt zijn daar soms zelfs standaard oplossingen voor veel voorkomende fouten. Dat zijn dus machines die de fabriek eigenlijk nooit hadden mogen verlaten.

Als je lekker en betrouwbaar wilt draaien heb je betrouwbare draaimachines nodig. En die hebben wij voor u gevonden. Waarom zou u zelf het wiel uitvinden (of draaien) als wij dat voor u kunnen doen? Wij draaien graag en goed. Ook voor u.

Mijn draai hervinden

Ik ben even op vakantie geweest, en nu moet ik mijn draai hervinden. Niet dat ik er helemaal uit geweest ben, want de moderne techniek heeft ons in de gelegenheid gesteld om ook overzee bij het draaien van de zaak betrokken te blijven. Om niet door te draaien maak ik maar matig gebruik van deze, vaak handige, technische hulpmiddelen. Want zolang het op de zaak doordraait loop ik zelf minder kans doorgedraaid te raken. En we willen natuurlijk wel doordraaien, maar enkel op de juiste manier.

Ook in dit schrijven moet ik mij weer inleven, een stukje is zo in elkaar gedraaid, maar het moet wel zinnige informatie bevatten. En dat lijkt nu te ontbreken. Toch is er een inhoudelijke boodschap. En dat is dat de weblog vanaf vandaag weer bijgehouden gaat worden. Aanvankelijk misschien nog onregelmatig, maar het moet weer een vast patroon krijgen. Zo gauw al ik mijn draai hervonden heb.

Tweede handsje

Ik zag vandaag een merkwaardige advertentie op www.2dehands.nl .

Iemand zoekt daar een conventioneel (ene CNC) draaier. Kennelijk zoeken ze iemand met ervaring, anders kijk je niet op een site als 2ehands natuurlijk. Nieuwe draaiers, net van school, moeten nog een hoop leren. Ervaren draaiers zijn dan ook meestal niet nieuw meer.
Wat ook de reden mag zijn om een ‘gebruikte’ draaier te zoeken, je kunt serie draaiwerk natuurlijk ook uitbesteden. Want van altijd maar de zelfde draaidelen in serie te draaien slijt een draaier harder dan zijn machine. En CNC machines die het monotone werk van de draaier overnemen vergen best een aanzienlijke investering. Niet alleen de aanschaf, maar ook de bijbehorende inrichting en natuurlijk de opleiding. Ingewerkte draaiers, compleet met hun ingerichte werkomgeving, compleet met apparatuur, vindt u op www.automatendraaiwerk.nl .
Draaiwerk uitbesteden, voor u een zorg minder.

Let them Roll

Ik heb het hier al eerder over draadrollen gehad. Bij draadrollen wordt het materiaal vervormd zodat er een schroefdraad profiel ontstaat. Dit zijn dus diameterverschillen. Maar als het materiaal in de diameter te weinig ‘ontsnappingsruimte’ heeft kan het ook lengte verschillen veroorzaken. Als de uitgangsdiameter te klein is gebeurt er, behalve een onvolledig gevormde schroefdraad, niets. Als de uitgangsmaat te dik is, komen de rollen onder grote druk, en zullen sneller slijten. Zolang de draad rollen goed werken zal het materiaal een andere uitweg zoeken, en dat kan dan alleen maar in de lengte. Het gerolde product wordt dus ietsje langer.

Het rollen van buis is een apart geval. Want daar heeft het materiaal wel mogelijkheden om in de diameter te ‘ontsnappen’. Dan wordt de diameter van de buis kleiner. Omdat buis (meestal) van tamelijk goed vervormbaar materiaal gemaakt is, zijn (naadloze) buizen meestal erg geschikt om te rollen. Gelaste buizen hebben natuurlijk het nadeel van de harde lasnaad, en dat is ook niet aan te bevelen (wij hebben het in ieder geval nooit geprobeerd).

Door de ronde vorm van buis is de weerstand tegen in elkaar knijpen hoog, en de vorm zal niet schrikbarend veranderen, maar diameter afwijkingen kunnen zeker voorkomen. Een groter probleem kan de reeds aanwezige walshuid die bij het produceren van de buis gevormd is. Bij draadrollen, waarbij eerst de buis naar de goede uitgangsmaat gedraaid zal moeten worden is dit meestal geen probleem. De walshuid wordt dan gewoon weggesneden. Het is lastiger als we de bestaande diameters gebruiken, bijvoorbeeld om glad te rollen. Het zou niet de eerste keer zijn dat de walshuid door het rollen loskomt, wat rampzalig is voor oppervlakte kwaliteit en maatvastheid.

Vanzelf

Atomatendraaiwerk hoort vanzelf te gaan, dat past in de betekenis van automatisch. Want als je bij een wat langere serie steeds corrigeren moet ingrijpen is automatendraaiwerk al snel minder leuk werk. En als het lekker draait, heb je er geen omkijken naar.
Enerzijds wordt dat bepaald door het werkstuk. Een heel simpel werkstuk vraagt nu eenmaal minder aandacht dan een complex product van vervelend materiaal, met bovendien allemaal lastige toleranties. Anderzijds wordt het al dan niet als vanzelf draaien ook bepaald door de machine. Want wat voor een gammele machine een hele opgave is, is voor een stabiele robuuste machine een eitje.

Op dit moment hebben we dus iets lopen dat echt lekker draait. Het is een productje met een leuke vorm, maar, door speciaal gereedschap, eigenlijk eenvoudige bewegingen. Twee axiale excentrische axiale gaatje worden gelijktijdig aan één kant geboord (met een profielboor) en aan de andere kant afgebraamd, en een wat onhandige freescontour wordt met een

speciaal geslepen frees (met dank aan STIJ)

.
Dan is het productje ook nog van prettig materiaal (Aluminium 2011), en het staat op onze Miyano BNJ42, wat een dijk van een machine is. Als ik onze serieuze concurrenten één machine met klem af zou raden, dan zou het deze Miyano zijn. Want als iedereen van dit soort machines gaat kopen zou ik dat voor onszelf toch wel jammer vinden.

Draaien is topsport

Als oprechte automatendraaiers wisten wij het natuurlijk al lang. Draaien is topsport. En ieder jaar zien wij dat bevestigd door de WorldSkills. Dit jaar worden de WorldSkills gehouden in Calgary, waar Yvonne van Gennip in 1988 maar liefst op drie afstanden een gouden olympische medaille won. Top sport op een top sport locatie dus.

En om dichter bij de sport te blijven is één van de opdrachten die ‘onze’ vakkanjers daar moeten uitvoeren het maken van een fitness apparaat, dat de opgewekte energie omzet in elektriciteit, zodat deze nuttig gebruikt zou kunnen worden.

Als metaal bedrijf dragen wij bij aan de stichting OOM, (Stichting Opleiding en Ontwikkeling Metaalbewerking, die samen met de verwante opleidingsfondsen in de technische bedrijfstakken bureau TOP mogelijk maakt), dus zijn het ook echt ONZE vakkanjers, ondanks het feit dat we zelf niemand bijgedragen hebben voor dit team.

Maar ook op niet olympische locaties wordt topsport bedreven, dat zie ik hier dagelijks in de werkplaats. Echt dagelijks, want als automatendraaierij draait het hier op weekenddagen vaak onbemand verder. Dat lijkt simpel, want de automaten doen het werk. Maar het betekent ook dat de vakkrachten die deze automaten instellen en bedienen hun spullen goed in orde moeten hebben. Een goede voorbereiding is immers de halve prestatie.

Het is gedaan met de rust

De vakanties beginnen weer af te lopen, Nederland gaat weer aan de gang, en op één uitzondering na zijn we deze en volgende week weer compleet. Er moet dus gewerkt worden. En voor ons is werk: automatendraaiwerk. We hebben een aantal leuke series op de machines staan, en er wachten er nog een paar tot ze ook in de ‘draaimolen’ mogen.
Het ‘druppelt’ aanvragen, dus er is kans dat we weer even lekker door kunnen draaien.

En ik kan dus ook weer mijn (dagelijkse) blog bij gaan houden. Dat moet wel ergens over gaan. De afgelopen weken heb ik weer meer tijd tussen de machines doorgebracht, dus ik heb wel ideeën. Maar als lezers ideeën, suggesties of vragen hebben houd ik me uiteraard ook aanbevolen.

Vakantiewerk

Terwijl half Nederland aan één van de costa’s of in een bungalowpark bij zit te komen van de afgelopen 49 weken hard werken ploeteren wij verder. Met maar een paar man (want de rest zit in een of ander bungalow park, of aan een costa) draaien wij door. En dat is best leuk, een weekje fabriekje spelen. Maar ook druk, vandaar dat het bijhouden van het weblog er soms (nou ja, zeg maar helemaal) bij inschiet. Gelukkig gaat er een boel vanzelf, want daar zijn wij automatendraaiers voor. Maar de draai automaten moeten wel ingesteld, gevoederd met materiaal, gelaafd met koel en smeermiddelen en weer leeggehaald worden. Want er moeten draai krullen en werkstukken worden afgevoerd. Je kunt er geen huisdieren voor hebben. Daarna dient er aan de gedraaide producten nazorg verleend te worden in de zin van schoonmaken, afbramen, conserveren (anders worden ze bruin, op zich kan dat mooi zijn, maar bij stalen draai delen vind ik dat niet staan) .

Als er even niets nieuws in deze blog verschijnt weet u nu dus dat ik aan het draaien ben.

Draaipunt

Hoe je het wendt of keert, of onder andere benamingen draait, het draait allemaal niet zo lekker. Als Nederlanders klagen wij graag, en het lijkt dan fijn als wij echt reden tot klagen hebben. Als alle ramp scenario’s die via de media door allerlei deskundigen over ons uitgestort worden uitkomen hebben we redenen om te klagen. De handel en productie, die nu nog een beetje haperen, zouden na de vakantie pas echt tot stilstand komen.

Toch lijkt er een draaipunt bereikt. De toekomst zal leren of het tijdelijk of definitief is, maar voorlopig zitten wij weer vol gepland, en moeten we moeite doen om alle orders op tijd te kunnen draaien en leveren. Dat komt een beetje door de medewerkers die op vakantie zijn, want met minder mensen kun je minder draaien. Maar dat komt ook door de afnemers, die plotseling meer draaiwerk gaan bestellen.

Wat er nu in planning staat gaan we gewoon op tijd leveren, maar voor wat er nu nog aan (spoed) klussen bij komt worden de levertijden toch weer langer. Stunts als dinsdag bestellen, woensdag ophalen lukken even niet meer. Want we moeten wel tijd hebben om het te draaien.

feest !!

Ik constateer, met enige verbazing, dat dit de 100e editie van mijn automatendraaiwerk blog is. Het begon als ‘huiswerk’, en is inmiddels, via een ritueel, uitgegroeid tot een stukje ‘dagelijks leven’. Want in het Blog schrijven is leuk om te doen. Hopelijk is het ook leuk om te lezen, anders heeft het nog geen nut.

Want het automatendraaiwerk Blog heeft een bedoeling. Als het automatendraaiwerk blog werkt helpt het bij te dragen aan de bekendheid van onze automatendraaierij. Wij zijn een dienstverlenend bedrijf, en we hopen positieve bekendheid te verwerven door nuttige informatie te verstrekken. Natuurlijk zit er over deze nuttige informatie over draaiwerk, en de bijbehorende materialen, gereedschappen, hulpmiddelen en kennis een commercieel sausje. Want wat heb je, als bedrijf, aan bekendheid als het niet tot omzet leidt? Daar doen we ook niet geheimzinnig over. We willen met dit automatendraaiwerk blog natuurlijk wat beter uitleggen wat we zoal doen, om zo de keuze tussen zelfdoen en uitbesteden van draaiwerk wat eenvoudiger te maken. Een oud zegswijs zegt :”stel niet tot morgen uit wat je vandaag kunt laten doen”, en zo is het met uitbesteden ook. Als je ergens tegenop kijkt, kan het tijd worden om uit te besteden. En als dat uit te besteden werk toevallig draaiwerk is, dan weten wij wel een adresje voor u.

Doe het niet alleen,

Een goede buur is beter dan een verre vriend, en van je vrienden moet je het hebben. Van je buren dus kennelijk niet. Gelukkig hebben wij hier in de buurt ook vrienden, en soms heb je die nodig. Wij zijn nu sinds afgelopen vrijdagochtend met een leuke uitdaging bezig. Het begon als een aanvraag, en daar was halverwege de ochtend een aanbieding bij gemaakt. Vrijdagmiddag hoorden we dat er een prototype moest komen, en die heeft de klant maandagmiddag opgehaald. Dinsdag kregen we het goede nieuws dat het prototype bijna goed was, en aan de hand van de wijzigingen most er nu een nul serie komen, van 15 setjes. Nu is het niet zo heel druk, maar ja, er zijn ook een aantal mensen niet, en dan is het toch nog aanpoten. Gelukkig hebben we vrienden. Binnen het netwerk van toeleveren.com is er een draaierij/frezerij die heel flexibel is bij het maken van kleinere series. Dus hebben we de setjes in tweeën gesplitst, en ieder hebben wij een serie onderdeeltjes gemaakt. De klant had om een deadline van vanmiddag (woensdagmiddag eind van de middag ) gevraagd, maar rond lunchtijd konden we de series al gereed melden. De klant had er zelf ook nog werk aan, en daar is nu iets meer tijd voor.

Draaien kunnen we zelf heel goed, maar aan het andere deeltje zat wat meer freeswerk. Door dat deel uit te besteden hebben we toch alles ruim op tijd klaar gekregen. Met wat geluk komt er een grotere serie uit voort, en die komen kant en klaar van de (draai) machine. Alleen is staat die machine nu nog even op een ander product afgesteld.

Dus het mooiste is: vrienden in de buurt, vrienden waar je op rekenen kunt. En ook die vind je met toeleveren.com

Sterk staal,

We hebben pas weer zo’n leuk materiaal mogen bewerken, 34CrNiMo6. En nog veredeld ook.(treksterkte ca. 1100 Newton per vierkante mm). Van het veredelen wordt het materiaal sterker, en dat lijkt een nadeel. Gelukkig bedriegt de schijn soms, want sterker is meestal harder materiaal. En harder materiaal is niet altijd vervelender om te bewerken. De meeste automaten legeringen zijn harder, en brosser, dan de ‘gewone’ soorten. Messing is natuurlijk het klassieke voorbeeld . “gewoon Messing (of ‘geel koper’), MS63, is bijna smeerbaar, en dat blijft dan ook in lange slierten aan elkaar, en op en om het gereedschap zitten. Automatenmessing (MS58) is ‘halfhard’, en geeft mooie korte spanen (die tevens heel vervelende splinters zijn).
Aluminium is vergelijkbaar. “Gewoon” aluminium , 51St en 50St, zijn zacht, en daardoor minder prettig te draaien dan de automaten legeringen zoals 28ST (ook wel 2011), 2007 , 6026 en zelfs 7075, die allemaal een harder zijn, en aanmerkelijk sterker.

Ook automatenstaal is brosser dan gewoon staal, maar omdat staal al sterk is, is automatenstaal niet sterker dan gewoon staal. Sterker staal is ook goed te draaien, als het maar niet te zacht is. Want zacht staal (weekijzer is een heel mooi voorbeeld) is stroperig, en zal aan de beitel plakken. Het is vergelijkbaar met koude en minder koude roomboter. Boter op kamertemperatuur is prettig smeerbaar, maar als je er meteen mes doorheen gaat blijft de boter er aan plakken. Van koude boter kun je eenvoudig sierlijke krulletjes schaven, of met een scherp mes boter figuren maken voor op de ontbijttafel.

En zo is het dus ook met staal.

Het draait zoals het draait,

Zo’n beetje overal om me heen hor ik weer meer optimistisch geluiden. Het draait overal weer wat beter, dus ook in het automatendraaiwerk. Dat kan natuurlijk ook komen door de vakantie periode. Als de ene helft niet draait, moet de andere helft twee keer zo hard draaien om de boek ‘normaal’ op gang te houden. Als er een kwart minder te draaien is (dat was zo’n beetje het ‘landelijk gemiddelde’ de laatste maanden), moet de aanwezige helft dus anderhalf keer zo hard draaien om alles af te krijgen. En anderhalf keer zo hard als normaal is, in onze prestatie maatschappij, best hard werken. Om goede prestaties te leveren is het dus het handigst als je je beperkt tot waar je zelf vreselijk handig in bent, en de rest laat je dan doen door iemand die daar weer handig in is. En wij zijn handig met (uw) draaiwerk, serie draaiwerk, langdraaiwerk en automatendraaiwerk. En we draaien de hele vakantie periode door. Als u dus even niet uitkomt met uw draaiwerk: wij draaien er ons hand niet voor om.

Niet meer als vroeger,

Zojuist hebben we weer een leuke offerte uit mogen brengen. En dan zie je direct dat het automatendraaiwerk van nu niet meer het zelfde is als het automatendraaiwerk van vroeger.
Eén van de aangeboden onderdelen was getekend met een sleufje waar een TY-bandje doorheen zou moeten. Maar zo’n plat sleufje laat zich slecht boren. Op een CNC machine met een gestuurde Y-as kun je met een freesje ‘gewoon’ heen en weer laten lopen. Kom daar bij een curven gestuurde draaiautomaat maar eens om. Maar als het kan, houdt dat niet altijd in dat je het ook zo doen moet. Want een sleufje van 5 mm lang, half zo breed en 12 mm diep frezen duurt best wel even. In overleg met de afnemer hebben we voorgesteld om een dwarsgat te boren. Gewoon, rechttoe, rechtaan en rond. De invloed daarvan op de productietijd, en dus de prijs, was dusdanig groot dat onze aanvrager nu meer kans op de order heeft, en wij dus ook.

Wij weten niet alles van verspanen, maar wel een heleboel. Als draaiers hebben wij ook veel van frezen moeten leren. En al die kennis en kunde is voor onze afnemers beschikbaar. En niet alleen voor afnemers, ook voor aanvragers, maar dan wel in de hoop dat het ook afnemers worden. Als u dus vragen heeft over automatendraaiwerk, of andere vormen van verspanend werk, mag u ze ons altijd stellen.

Meer over sinterbrons,

Ik was in de vorige editie erg enthousiast aan het vertellen over sinterbrons, en de nieuwe dingen die ik weer bijleer. Nu blijkt (ook weer een beetje gelukkig) dat ik eigenlijk best al een hoop weet. De genoemde ‘staven’ sinterbrons blijken hooguit centimeters lang te zijn. Met een beetje moeite zijn er (maar) vijf producten uit één bus te halen , en dat is nu niet precies het aantal waarmee een automatendraaier blij is. Want om de vijf producten een nieuwe staf laden, dat houdt de productie best wel op. Verder is de ‘staf’ al korter dan het reststuk van het stangen laadmagazijn. Dit vraagt dus om andere maatregelen, en die weten we te treffen.

In het verleden hebben wij al eerder onderdelen die te groot waren voor onze stafdoorlaat als inlegwerk gemaakt. En bij hele platte ringen maken we er gewoon een aantal achter elkaar van het zelfde stuk materiaal. En dat kan voor de productietijd flink uitmaken. Ook dat kunstje hebben we ooit geleerd (of afgekeken) . Want een oude hond leer je geen nieuwe kunstjes, maar een 50 jaar oude automatendraaierij leren we nog wel bij.

Draaibaar,

Wij draaien nu al ruim 50 jaar, en uitsluitend op verzoek. Het draaien van de verzoeknummers houdt ook in dat je soms een vraag krijgt naar iets wat je helemaal nog niet kent. Zo ook sinterbrons. Natuurlijk ken ik sinterbrons in de vorm van de geluiddempers op pneumatische ventielen. En ik ken Sinterbrons in de vorm van bussen die , met olie geïmpregneerd, lagers met een hele goede levensduur geven. En nu kom ik er, door een aanvraag, achter dat dit sinterbrons materiaal, compleet met olie geïmpregneerd, ook als staf materiaal te koop schijnt te zijn. Zo heeft ‘op verzoek’ draaien het voordeel dat je achter dingen komt die je zelf nooit zou verzinnen. En natuurlijk leren we van alle nieuwe dingen die we tegenkomen. Een toeleverancier kan dus, vanuit ervaringen in het verleden, bijdragen aan uw toekomst, door de opgedane kennis toe te passen op uw onderdelen.

Hoe het sinterbrons zich op de draaiautomaat laat verwerken moet ik nog uitzoeken, maar voorlopig vind ik al leuk dat ik weet dat het bestaat. Sinterbrons automatendraaiwerk, lagertjes met nette passingen, in één keer, kant en klaar van de machine. Dat lijken me best aardige onderdelen om te draaien.

Haast, haast, haast altijd te laat.

Ook deze week bereikten ons weer wat orders, en natuurlijk zaten er weer ‘uitdagende levertijden’ bij. En het is niet druk, dus met alle werk zijn we blij, maar toch gaat er niets boven tijdig bestellen van de benodigde onderdelen. Want er wordt minder besteld dan anders, er wordt later besteld dan anders, en wij houden minder materiaal op voorraad dan anders. Als er maar een klein beetje materiaal moet komen rekent de leverancier daar, terecht, extra kosten voor. Maar waarom hebben sommige afnemers er dan zo’n moeite mee als deze terechte kosten ook terecht doorberekend worden?

Soms is er wat te schipperen, zonder de specificaties geweld aan te doen. Een serie onderdelen maandag aanvragen, dinsdag bestellen, woensdag maken en donderdag versturen, zodat het (hopelijk) vrijdag geleverd wordt,het is deze week weer gelukt. Alleen hebben we in plaats van staal 37 buis massief automatenstaal gebruikt. Want daar ligt altijd wel iets van op gebruik te wachten. En uiteindelijk is het nog goedkoper ook.

Maar als er met grote haast besteld wordt, dan is er haast altijd grote kans dat er te laat geleverd wordt. Wij kunnen geen ijzer met handen breken. Maar als er geen ijzer voorhanden is lukt het ook met het beste gereedschap niet.

Vakantie pret,

Een deel van Nederland is al op vakantie, en dat is voor ons, als toelevering bedrijf, want dat is onze automatendraaierij, goed te merken. Bekende afnemers nemen wat minder af (nog minder, want door de krediet crisis staat alles al op een laag pitje). Ze nemen minder af omdat ze gewoon even weg zijn, wegens vakantie, of omdat hun afnemers minder afnemen, omdat ze even weg zijn, wegens vakantie. Daarentegen zijn er wel weer nieuwe aanvragen van onbekende potentiële afnemers, die bij ons terecht komen omdat hun reguliere toeleverancier even weg is (wegens vakantie), of omdat de werknemer die de werkzaamheden ander verricht of uitbesteed even weg is, wegens vakantie, of definitief vertrokken, als gevolg van de krediet crisis.

Wij zijn voornemens de hele vakantie periode open te blijven, al weet je het maar nooit, met de vakantie, en de, aanhoudende, kredietcrisis.

Laat uw vakantie (pret) niet bederven omdat u onderdelen (of een aanbieding) niet tijdig binnen lijkt te kunnen krijgen, wij zijn er de hele zomer voor u!.

Meer spoed,

Ook vandaag gaat de blog bijdrage over spoed, maar nu wil ik eens uit een heel ander vaatje tappen.
Sommige onderdelen worden met enige regelmaat gebruikt, maar om een of andere reden gebeurt het toch vaak dat ze onverwacht op zijn. Gewoon omdat voorraadbeheer lastig is. Er is altijd verschil tussen theoretische voorraad en water echt in het magazijn ligt. Dat kan zijn omdat service monteurs wat extra onderdeeltjes meenemen, voor de zekerheid, of omdat er meer in de montage karretjes ligt dan eigenlijk de bedoeling is. Hoe dan ook, als de magazijnmeester heel eventjes niet oplet kan er verschil ontstaan tussen theoretisch voorraad en werkelijk aanwezige onderdelen. Zeker in de vakantietijd, die er nu weer aan komt, is dat een bekend fenomeen.
Het is natuurlijk jammer dat theoretisch aanwezige onderdelen niet gemonteerd kunnen worden. Dat was al zo in de tijd dat de voorraad met een kaartenbak bijgehouden werd, en daar hebben computers nooit verandering in kunnen brengen.

Er is een hele simpele oplossing tegen misgrijpen, en dat is reserve voorraad. Voor onderdelen waarvan wij de regelmaat (beginnen) te herkennen proberen wij met onze afnemers afspraken te maken over een (hele) kleine reserve voorraad bij ons in het magazijn rek. Daar kunnen de grijpgrage vingers van niet magazijn medewerkers niet bij, en in geval van paniek zijn ze snel beschikbaar. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat ze hier voor eeuwig blijven liggen, dus we maken wel graag afspreken vooraf over de afname.

Specifiek draaiwerk en automatendraaiwerk, snel geleverd, dat kan, als we daar afspraken over maken. Ook daarmee zijn wij u graag van dienst.

Hoezo dwang?

Bij het vorige item, over roltappen, heb ik even de term ‘gedwongen spoed’ laten vallen.
Mogelijk heeft iemand dat opgeraapt, en zich verwonderd afgevraagd wat ik daar nu weer mee bedoel. Gedwongen spoed is dus NIET dat een kant te laat besteld heeft, en de onderdelen toch op tijd wil hebben. Dan MOET je je haasten om de spulletjes op tijd klaar te hebben. Dat is ook wel een vorm van gedwongen spoed, maar niet precies wat ik bedoel met betrekking tot roltappen. Deze vorm van gedwongen spoed is overigens heel simpel te voorkomen, namelijk op tijd bestellen. En voor afnemers die regelmatig bestellen, en waarbij deze vorm van gedwongen spoed wel eens voorkomt houden wij vaak een kleine buffer voorraad aan, zodat we zelfs onder dwang de spoed kunnen vermijden, maar gewoon heel snel een eerste deellevering kunnen doen.

De gedwongen spoed die ik bedoel heeft betrekking op schroefdraad. Als je een schroefdraad tapt kun je de tap zelf zijn weg laten zoeken. De tap wordt dan eerst tegen het te tappen gat aangeduwd, en als de tap gaat snijden werkt hij zich aan zijn eigen schroefdraad voorwaarts. De eerste gang va neen op deze manier gemaakte schroefdraad is meestal van wat mindere kwaliteit, en de reden dat een afkeur pen kalbier voor een schroefdraad vrijwel altijd 1 tot 1,5 gang in een inwendige schroefdraad te draaien is. Omdat de tap eerst tegen het product aangeduwd wordt, en de tap vervolgens zichzelf naar voren trekt moet de tap dus in een verende tapkop opgespannen worden, anders zijn deze bewegingen onmogelijk.

Je kunt de tap ook precies met de spoed van de te maken schroefdraad per omwenteling naar voren (en na het snijden) weer naar achter brengen. In dat geval is de beweging van de tap precies in overeenstemming met de draad die gesneden (of gerold) moet worden, en de schroefdraad is beter van vorm, al vanaf de eerste gang. Het tweede voordeel is een kleinere slijtage aan de tap. Hierdoor is het ook mogelijk om in lastiger materialen een schroefdraad te tappen. Er is wel een ingewikkelder machine voor nodig. In de tijd dat (tap) machines mechanisch gestuurd werden was er per spoed een (verwisselbare) geleide patroon nodig. Bij moderne CNC machines regelt de besturing dit soort zaken. Er is wel een nauwkeurige en snelle CNC besturing nodig, want ook ‘micro schokjes’ bekorten de levensduur van de tap, en maken de draad minder zuiver.

Onze nieuwste draai automaten hebben allemaal aangedreven gereedschappen voor axiale en radiale schroefdraad gaten met de mogelijkheid van tappen met gedwongen spoed. Dat is zeker voor kleine schroefdraadgaatjes een hele verworvenheid.

Alweer aan de rol,

Ik heb het hier al eerder over roltappen gehad, hetgeen ik alsnog een keer wil samenvatten.

Roltappen heeft veel voordelen, maar het grootste voordeel, de hogere productie snelheid, gaat, bij de kleien gaten die wij vaak maken, geheel verloren (en soms zelfs meer) door de zeer nauwe tolerantie die het gat zou moeten hebben vóór het roltappen. Om deze tolerantie te waarborgen (voor een M3 moet het at bij roltappen binnen 0,03 mm 2,8 mm zijn) zou je het gat eigenlijk moeten ruimen voordat je roltapt. En ruimen duurt van zichzelf langer dan het snijdend tappen. Nu is een gerolde draad zoveel sterker dat een heel klein beetje groter gat nog steeds een sterkere draad oplevert dan dat een gesneden draad zou zijn. Maar de draad is wel meetbaar fout (want het kerngat wordt veel te groot).

Maar als de tijdwinst zo beperkt is (of roltappen zelfs méér tijd kost, waarom zou je dan toch roltappen:

Er zijn veel minder soorten roltappen dan tappen, want een roltap maakt geen spanen, en heeft dus ook geen onderscheid voor blinde of doorlopende gaten. Er zijn ook minder geometrieën voor de verschillende materialen. Je hoeft dus minder (verschillende soorten) gereedschap op voorraad te houden als je roltappen gebruikt.

Roltappen zijn door hun bouw (de spaangroef ontbreekt) sterker, en omdat de snijkant (die er niet is) niet slijt gaan ze veel langer mee.

De draad is beter: sterker, gladder, en minder afwijkingen van het profiel.

Er zijn ook beperkingen, het materiaal moet goed vervormbaar zijn (zeker 10% rek), de maximale treksterkte is zo’n 1200 N per vierkante mm., roltappen vraagt voldoende smering (liever met olie dan met emulsie) en het kerngat moet goed aan de maat zijn.

Een andere beperking bij de toepassing van roltappen is de machine: de rolsnelheid (want het is uiteindelijk geen snijsnelheid) moet tamelijk constant zijn. Een machine met weinig motorvermogen zal veel meer omwentelingen nodig hebben om te stoppen en om te keren. Al die tijd is de snelheid eigenlijk te laag voor de roltap, en daardoor neemt de levensduur af. Roltappen vraagt vrij veel koppel, wat bij grotere diameters een beperking kan zijn.
In onze ervaring geven machines die met gedwongen spoed kunnen tappen een beter resultaat bij het gebruiken van roltappen dan machines waarop je verende tapkoppen moet gebruiken.

Niet zo technisch

Ik ben weer lekker in de techniek gedoken de laatste paar afleveringen van deze Blog, en zonder plaatjes is het eigenlijk niet zo makkelijk uit te leggen allemaal. Daarom vandaag maar weer eens een iets luchtiger editie. Want onderwerpen zijn er genoeg. Ik ben natuurlijk redelijk vol van mijn eigen toelever portal www.toeleveren.com . Het hele idee is om een aantal goede toeleveranciers op één punt op het internet te verzamelen. Dat moet ons met zijn allen beter vindbaar maken, en de uitbesteders een ‘one stop shop’ voor alle bewerkingen bieden. En dat zonder dat het een heel groot bedrijf wordt, sterker zelfs, het moet ons helpen onze onafhankelijkheid te bewaren. Want automatendraaiwerk (waar wij goed in zijn) is een specialisme, en dat is, bijvoorbeeld, vernikkelen ook. De bedrijven die alles kunnen zijn vaak gebonden door concern belangen, en wat de ene graag wil, kan de ander net niet uitkomen. Het gevolg is dat aanbiedingen, en werk, over vele schijven lopen. Op www.toeleveren.com vindt u straks allemaal onafhankelijke aanbieders, die samen ook (bijna) alles kunnen.

Beitelradius keuze bij langdraaien

Het is alweer even geleden dat ik over langdraaien geschreven heb. Door het stukje over nadraaien van gisteren moest ik toch weer even aan onze langdraai draaiautomaten denken.

Langdraaiautomaten werken, bijna per definitie, met een kleine voeding, en produceren eigenlijk altijd gladde onderdelen. Als er tenminste aan een aantal randvoorwaarden voldaan wordt. En ééntje daarvan is scherp gereedschap, met een kleine neusradius. En dan zijn we gelijk weer helemaal terug bij het stukje van gisteren.

Hoe komt de voeding bij langdraaien zo klein?
Bij langdraaien wordt het product in één keer naar de gewenste diameter gedraaid. De snedediepte is dus vaak (relatief) groot. En de langdraai machines zijn wel snel, maar niet erg sterk. Door toename van de specifieke snijkracht bij een kleinere spaandikte wordt de vereiste snijkracht nog groter, en moet de voeding nog minder worden. Hierdoor ontstaat er pas een evenwicht tussen de beschikbare kracht van de machine en de benodigde snijkracht bij kleine voedingen. Als de beitel scheef staat wordt de effectieve snijkant langer, en de effectieve voeding (nog) kleiner. Hierdoor kan het evenwicht nog verder naar een nóg kleinere voeding verschuiven. Bij een beitel met een grote neusradius staat de snijdende punt van de beitel feitelijk onder een hoek ten opzichtte van de snij richting. Hierdoor wordt de spaan dunner, de specifieke snijkracht hoger, en verschuift het evenwicht naar een nog kleinere voeding. Dat schiet dus niet echt op. Bovendien drukt de ronde beitelpunt het product meer opzij, terwijl een langdraaier toch bedoeld om uitbuigen van het product te vermijden. De langdraai automaat kan de dwarskracht opvangen met de geleidebus. Deze is daar voor, maar hoe meer dwarskracht de geleidbus op moet vangen, des te groter de wrijvingsweerstand wordt, en des te minder energie er over blijft voor de feitelijke verspaning.
Eigenlijk weet ik helemaal niet veel argumenten VÓÓR het gebruik van een grote neusradius bij automatendraaiwerk.

Fijn Draaien

Vandaag beschrijf ik weer eens een beetje draai techniek op deze Blog. En wel iets heel praktisch. Het is zelfs zo praktisch, dat de meeste theorieboekjes (die ik gezien heb) er faliekant naast zitten op dit punt. Het gaat over het fijn nadraaien ofwel finishen van producten. Vooral het nadraaien van producten die perfect glad moeten zijn.

In theorie moet je daar een grote neusradius voor gebruiken, want dan is, bij de zelfde voeding, de diepte van de draainerf minder, en krijg je dus een gladder oppervlak. Dat is dus de theorie. De praktijk blijkt weerbarstiger.

Als je echt glad na wilt draaien moet je een scherpe beitel met een kleine neusradius gebruiken want:

Door de kleine neusradius is de beitel geometrie beter gedefinieerd. Dit geeft een beter snijbeeld.

Bij een beitel met een grote neusradius loopt de snijkant (door die grote radius) op het punt waar echt gesneden wordt bijna parallel met het oppervlak. Daardoor krijg je een platte krul die zich onvoorspelbaar gedraagt, en tussen beitel en je te draaien onderdeel kan komen, en zo het oppervlakte beschadigt.

De dwarskrachten bij een draaibeitel met een grote neusradius zijn aanzienlijk meer dan bij een beitel met een kleine neusradius. Met als gevolg een grotere kans op trillingen en andere bewerkingssporen.

Er is ook een bescheiden nadeel aan het nadraaien met een beitel met een kleine neusradius: het duurt wat langer. Als je maximaal de halve neusradius als voeding aanhoudt wordt je maximale voeding ook kleiner. Dit is gedeeltelijk te compenseren met een hogere snijsnelheid. Want hoe harder je draait, des te gladder je kunt snijden (binnen de beperkingen van gereedschap en machine). Bovendien kun je beter iets langzamer draaien, en in één keer goed, dan dat het over moet.

Draaien maar!

Draaien is niet zo moeilijk als ik in deze blog soms suggereer. Als je je maar aan een paar basis regels houdt. Draaien is echter niet het zelfde als automatendraaien. Want er is natuurlijk een groot verschil tussen enkele stuks en seriematig werk. Als er krullen om de boor blijven zitten is dat bij één product meestal niet zo’n ramp. Bij 5 producten kunnen ze in de weg gaan zitten, en bij 100 producten kan het een vervelende pannenspons geworden zijn, die de toevoer van koelmiddel blokkeert, en zo levensbedreigend kan worden voor de boor.
En bij het draaien gebeurt precies het zelfde.
Deze problemen met spanen zijn grotendeels te vermijden met de juiste keuze van materiaal, gereedschap, snijsnelheid en voeding. Dat zijn maar vier keuzes om te maken, het is alleen jammer dat ze elkaar beïnvloeden, want dat komt de overzichtelijkheid bij het maken van deze keuze niet ten goede. Richtwaarden voor de snijsnelheid en voeding bij het draaien heb ik elders in deze blog gegeven. (zie http://automatendraaiwerk.blogspot.com/2009/04/voeding-en-snijsnelheid-bij-draaien.html en http://automatendraaiwerk.blogspot.com/2009/02/nog-meer-voeding-en-snelheid.html .
Voor de voeding wil ik nog een aanvullende tip geven:
Bij het voordraaien kun je de spaanbreking beïnvloeden door middel van de verhouding tussen snedediepte en voeding. Voor aluminium en RVS is een verhouding in de buurt van de 6 meestal bruikbaar. Als het materiaal kortspaniger wordt kan de snedediepte groter worden. Bij automatenstaal is de verhouding snedediepte/voeding ongeveer 8, en bij voor messing in de buurt van de 10. Let wel op dat je niet meer spanen afneemt dan je draaibank en de opspanning verdragen.
Voor het nadraaien is de richtlijn dat je voeding onder de helft van de neusradius blijft. Bij nauwe toleranties is een vuistregel dat je voeding ongeveer twee keer de (diameter) tolerantie kan zijn.

Bij het draaien van enkele stuks werkt dit goed genoeg,, en serie draaiwerk kun je gewoon uitbesteden bij een automatendraaierij.

speciaal

Wij draaien, dat is inmiddels wel bekend. Wij draaien vooral in series. Die series draaiwerk draaien wij op automatische machines. Dat zijn draaiautomaten. Wij zijn dus automatendraaiers in een automatendraaierij. En dat is een specialisme waar we trots op zijn.

De automatendraaierij van de 21e eeuw is niet meer te vergelijken met de automatendraaierijen van zo’n 20 jaar geleden. De vele rijen gelijksoortige draaimachines die één kunstje kenden zijn vervangen door flexibele CNC draaiautomaten, die complexe gedraaide producten in één keer kant en klaar maken. Nadat de onderdelen gereinigd zijn kunnen ze zo verstuurd worden.

Draaidelen die vroeger nog een paar keer in handen genomen moesten worden voor aanvullende bewerkingen komen nu helemaal kant en klaar van de machine. Die draaimachines zijn dus fors ingewikkelder geworden, en het werk uitdagender.

En de automatendraaierij van, pakweg, 2030, zal weer heel anders zijn dan de automatendraaierij van nu. Misschien vinden wel iets dat verspanen overbodig maakt. Want eigenlijk is het vreemd om (soms) het grootste deel van het materiaal weg te gooien, en maar ‘een beetje’ product over te houden.

Automatendraaiwerk is speciaal werk. En wij zijn trots op ons specialisme.

De wereld draait om draaiwerk

Maar ook zonder draaiwerk draait de wereld wel. Er zijn zo ontzettend veel productie methoden dat onze focus op draaiwerk een beetje een ‘eiland ervaring’ lijkt. Dat is helemaal niet erg, want op een eiland kun je heel gelukkig zijn. Hoeveel mensen dromen niet van een eigen tropisch eiland, en verder niets?
Nou heb je, ook op zo’n tropisch eiland, hoe paradijselijk ook, altijd meer nodig dan je zelf voort kunt brengen. Als je het geluk hebt dat jouw eiland in een archipel ligt, dan kun je met je buren iets afspreken om dingen samen te doen. De een zorgt voor de kokosnoten, de ander let extra op de ananassen, een derde heeft misschien een paar geiten of een varken. En zo kan iedereen iets bijdragen aan de jaarlijkse ‘archipel barbecue’.

In de maak industrie is het eigenlijk niet anders. Wij doen serie draaiwerk, en een ander freest, of verzinkt, anodiseert, spuitgiet, last of doet plaatwerk. En met zijn allen doen we alles wat er nodig is om apparaten en machines, kortom ‘dingen’ te bouwen.

Stel nu dat u onderdelen of bewerkingen voor uw ‘dingen’ nodig heeft. Hoe vindt u ze dan? Omdat wij ook wel door hebben dat ‘alleen maar draaien’ best wel beperkt is gaan wij vanaf nu alle soorten toeleveringen voor u bij elkaar proberen te brengen op één website: www.toeleveren.com . Dat is handig, wand u hoeft nog maar op één plek te kijken om hele goede toeleveranciers te vinden.

Universele onderdelen

Ik heb nu een paar toepassingen waarvoor wij onderdelen draaien beschreven. Deze opsomming is verre van volledig, en ik wil nog tenminste één categorie onderdelen toevoegen. En het merkwaardige is dat ik er geen categorie voor kan benoemen. Want van een heleboel onderdelen die wij draaien hebben wij geen flauw idee van de toepassing. Laat ik het voor het gemak universele onderdelen noemen.
Wij draaien veel voor andere draaierijen en overige toeleveranciers. En dan weten we over het algemeen niet wat de uiteindelijke toepassing is. En dat hoeft helemaal geen problemen te geven, als de specificaties maar juist en volledig zijn. Het is niet handig om iets van een model na te moeten maken als niet duidelijk is welke toleranties belangrijk zijn. Meestal is het, door jarenlange ervaring, wel aan een onderdeel af te lezen, maar echt niet altijd. Het is soms best wel simpel: O ring groeven duiden op een afdichting, en een spiebaan gaat over het algemeen samen met een passing. Het zijn echter geen wetten van Meden en Perzen, want iets dat er als een O ring groef uitziet kan een heel andere functie hebben. En iets met een messing kleur kan best van brons zijn, dat heel andere eigenschappen heeft, net zo goed als de verschillende roestvaststaal soorten uiterlijk op elkaar lijken, maar wel degelijk hun eigen toepassing hebben.
Wij willen graag de onderdelen maken die de klant nodig heeft. Daarvoor is het belangrijk dat de specificaties compleet zijn. Heel dikwijls draaien wij voor een toeleverancier (van een toeleverancier) van de eindgebruiker, en dan is het vaak lastiger om aan alle informatie te komen. Want bij iedere extra schijf waarover de informatie loopt kan er informatie verloren gaan (of bij verzonnen worden).
Ook daarom is het simpeler (en vaak beter EN goedkoper) om draaiwerk direct bij ons aan te vragen.

Pakkend

Als je draait (zoals wij) maak je allerlei onderdelen. Die gedraaide onderdelen zijn geen doel op zich, maar ze maken ergens deel van uit (het zijn natuurlijk onderdelen ergens van). Bij onderdelen denk je al snel aan machines. Eén van de soorten machines waarvoor wij onderdelen maken zijn inpak machines. Inpak machines is een breed begrip, en wij maken onderdelen voor verschillende fabrikanten van inpakmachines. De verzamelnaam inpak machines is dan ook het belangrijkste dat deze machines gemeen hebben.
He kunnen bijvoorbeeld markeer machines zijn, dozen makers, dozenvullers of dozensluiters. Deze machines hebben nog een kenmerk gemeenschappelijk. Het zijn inpak machines voor industriële toepassingen, en ze moeten dan ook door en door betrouwbaar zijn. Als de inpakmachines jaren achter elkaar in continu dienst moeten blijven werken moeten ze uit betrouwbare onderdelen opgebouwd zijn. Betrouwbare onderdelen van een betrouwbare leverancier. En dat geldt natuurlijk voor meer toepassingen van automatendraaiwerk.
Mocht u automatendraaiwerk nodig hebben, dan weten wij nog een betrouwbare leverancier voor u.

op uw gezondheid

Ook aan de gezondheidszorg dragen wij, met ons draaiwerk, bij. Om te beginnen draaien wij natuurlijk diverse speciale schroeven en andere verbindings onderdelen die in medische apparaten gebruikt worden. Medische apparaten beslaat een heel breed spectrum. Want wij maken onderdelen voor fysio therapie apparatuur, en voor verschillende diagnostische medische apparaten.
Wij draaien niet alleen onderdelen voor apparaten, maar ook voor toepassingen dichterbij de patiënt. Wij maken nog net geen onderdelen die IN het menselijk lichaam ingebracht worden, maar wel tot vlak bij. Dat zijn nippeltjes die gebruikt worden voor aansluiting van de patiënt op een voedings systeem, als deze bijvoorbeeld geen sonde voeding verdragen.

Deze medische systemen zijn meestal door allerlei protocollen omgeven. Toch is dat niet de belangrijkste reden dat wij ons voor dit draaiwerk extra verantwoordelijk voelen. Ook zonder certificaten en moet het draaiwerk gewoon goed, en conform de specificaties zijn. Het papierwerk er omheen maakt het draaiwerk niet beter, het helpt alleen om aan te tonen dàt het deugt. Maar dat geldt eigenlijk voor al ons automatendraaiwerk, ook zonder de papieren bewijzen moet het gewoon goed zijn.

Onder druk presteren

Veel onderdelen die we draaien zijn voor toepassing in de pneumatiek. En daar is hydrauliek natuurlijk sterk aan verwant. Alleen het medium (meestal olie) is veel dikker, en moeilijker samendrukbaar, dan de lucht die in de pneumatiek toch wel erg gebruikelijk is. De onderdelen die wij voor hydraulische toepassing maken zijn gedeeltelijk het zelfde soort onderdelen als voro de pneumatiek toepassingen, maar ze moeten onder meer druk presteren. De onderdelen zijn vaak kleiner, en de materialen zijn vrijwel altijd sterker. Ook voor hydrauliek toepassingen draaien wij veel ETG100. En daarvan draaien wij dan restrictors (met gaatjes tot 0,5 mm, terwijl in de pneumatiek 0,15 mm diameter voorgekomen is), klepjes, kleppen, klepzittingen, klephuizen. Maar ook aansluitstukken, aansluitbuizen, zuigerstangen, veerhouders en koppelstukken staan op ons repertoire van hydraulica onderdelen.
Naaste ETG100 komen natuurlijk RVS soorten en 42CrMo4 voor. En voor de ‘retour kant’, waarbij de drukken natuurlijk lager zijn, wordt ook gewoon automatenstaal gebruikt, of zelfs aluminium.

Door de nauwe toleranties en de vele (kleine) dwarsgaten en de diverse kopse gaatjes uit het midden zijn dit echte moderne automaten draaidelen. Want ook als automatendraaierij moeten wij met onze tijd mee gaan. En wat we vroeger akelig nauwkeurig en zeer bewerkelijk vinden is tegenwoordig gewoon, en komt kant en klaar van de machine. Nou ja, op de externe nabehandelingen als verzinken, slijpen, harden enzovoorts na.

Luchtiger

Eén van de standaard toepassingen van draaiwerk is natuurlijk pneumatiek. En hoewel pneumatiek vooral over het verplaatsen van lucht gaat is het absoluut geen windhandel. Want de verplaatsing van de lucht brengt soms hele mooie dingen tot tand. Een heleboel pneumatiek onderdelen zijn rond, en lenen zich dus prima om gedraaid te worden. Zuigers, eindkappen, cilinderneus stukken, zuigerstangen, geleidingen, er zitten echt heel veel draaidelen in een eenvoudige cilinder. En dan moet zo’n cilinder nog aangesloten worden. Daar zijn koppelingen voor nodig, en die draaien we ook. Haakse (banjo) koppelingen, rechte koppelingen, banjobouten en wartelmoeren, we hebben het allemaal al eens gedraaid. En de lucht moet gestuurd worden. Met onderdelen voor stuurventielen hebben we dus ook draai ervaring. Soms zijn de onderdelen recht toe, recht aan, en andere keren zijn ze wat gecompliceerder. Want de ene cilinder hoeft alleen maar iets weg te duwen ,en de andere moet een meer complexe beweging op een georganiseerde manier helpen uitvoeren. Daar zijn dus allerlei aansluitstukken, regelnaalden en bufferschroeven voor nodig. Pneumatiek is heel veel omvattend, en een goed voorbeeld van het gebruik van automatendraaiwerk. Want 500 of 500 eindkapjes voor, bijvoorbeeld, een cilinder rond 12, daar maak je een ‘gewone’ draaier niet blij mee. Daarvoor moet je bij een automatendraaier zijn.

Luchtig

Wij hebben inmiddels onderdelen voor allerlei toepassingen gedraaid. Eén van de meest aansprekende vond ik zelf op dat moment onderdelen voor de kleine luchtvaart. En als ik klein schrijf bedoel ik ook klein. Wij draaiden alle onderdelen voor een koppeling die delta vliegers gebruiken om zich snel van de sleeplijn te kunnen ontdoen. De sleeplijn zit aan de andere kant aan een grote liertrommel vast, en al je de lijn niet bijtijds ontkoppelt wordt je dus weer naar beneden getrokken. Het lastige van omhoog lieren met een delta vlieger is dat de hoek van de lijn verandert, waardoor de lijn in conflict kan komen met het stuurframe. Daarom wordt de lijn in 2 keer ontkoppeld, en is voor de koppeling dus ook een dubbel mechaniek nodig. Dat makt gelijk de series draaiwerk die er in verwerkt zitten twee keer zo groot. We draaiden niet alleen de onderdelen, we assembleerden ook het geheel..
De vliegschool had een werkend prototype meegegeven, en aan de hand daarvan hebben wij een serie releases (zoals ze genoemd worden) gemaakt. Het moeilijkste bleken de veren, die de moeten voorkomen dat lierkabel zomar los gaat. Verder was het eenvoudig ontwerp.

De reden dat ik het toen zo aansprekend vond is dat ik zelf ook delta vloog. Het oplieren ging goed, het vliegen ook, maar met de landing wilde het nog wel eens misgaan. Bij gebrek aan talent ben ik toch maar op zoek naar een andere hobby gegaan, maar we hebben er wel een leuk ding voor op ons CV.

Helaas is het deltavliegen minder populair, en is het allemaal parapenten tegenwoordig. En daar gebruiken ze weer een andere release voor.

goed gebruik

Ik heb het in dit weblog tot nog toe vooral over de praktijk van het vervaardigen van draaiwerk gehad. Het lijkt me ook leuk om wat aandacht te besteden aan het praktisch gebruik van automatendraaiwerk. Want draaiwerk heeft zeer diverse toepassingen, waarvan sommige erg verrassend zijn. Natuurlijk draaien ook wij onderdelen voor toepassingen in de hydrauliek en pneumatiek. We maken, net als iedereen, onderdelen voor verpakkings machines, en we draaien voor de medische industrie. Je zou je bijna afvragen wie dat niet doet.
Maar we draaien ook voor de alternatieve geneeskunde. Op onze website staat een foto van een handvat van een soort moderne wichelroede. En een wichelroede is geen hekserij, het brengt onze onbewuste kennis naar de oppervlakte, en toont de uitkomst.

De getoonde uitvoering van de wichelroede is van aluminium gedraaid, en heeft als extraatje de typenaam ingegraveerd gekregen. Dat kan in één keer op de draaiautomaat gebeuren. Het duurt even, want onze gereedschapspil kan niet zo snel draaien al een echte graveerstift. Bij kleinere series is het wel zo handig dat het onderdeel niet meer apart opgespannen hoeft te worden om gegraveerd te worden, maar zo vanaf de machine de doos in kan.

Jammer

De faillissementen volgen elkaar nu steeds sneller op. Vandaag ontving ik een uitnodiging voor de faillissement verkoop van TOMO B.V. uit Heemskerk. Het gaat dus om en bedrijf dat vergelijkbare producten maakt, en hier best dicht bij zit.
Als je op het nieuws af gaat is vooral de productie sector in Brabant zwaar getroffen door de kwakkelende economie. Maar de gevolgen van de crisis zijn natuurlijk wijder verspreid. Want ook Dinfa uit 's Gravenzande en FMTA (Fijnmetaal Techniek Amsterdam, uit, juist ja Amsterdam) zijn niet meer actief.
Het is overal rustiger, en bij ons dus ook. Als de uitbestedingen minder worden, wordt het in het toeleveren ook stiller. Maar we willen, met zijn allen wel door blijven draaien.
Voor TOMO BV is het natuurlijk jammer, en we weten niet wie er gaat volgen.
Wij gaan niets kopen op de faillissement verkoop van TOMO. En dat is niet uit solidariteit, maar omdat W. van der Zwan BV ook de hand op de knip moeten houden.

Op techniek gericht

De nieuwe website (www.automatendraaiwerk.nl) zit er aan te komen. Of eigenlijk, hij is alweer een week online, maar nog lang niet af. Tot nog toe is de hele website operatie een vormgeving kwestie geweest. Het oude sjabloon gaf wat vreemde effecten op de nieuwere, bredere schermen. Maar nu we toch bezig zijn wordt de hele website, inclusief de teksten, tegen het licht gehouden, en wat blijkt: wij zijn techneuten. Dat wisten we al jaren, en nu valt het opeens op. We vertellen op de website dat we de goede mensen , de juiste machines en veel kennis en ervaring hebben. En dit beschrijven we netjes, en in detail. Maar zonder te zeggen WAAROM we dit allemaal doen. En onze beweegreden is juist zo simpel. We doen dat allemaal om uw draaiwerk te mogen en kunnen maken. Want zonder uitbesteders is er voor een toeleveranciers niets te doen.
Dienstverlenend, service gericht, dat is wat ons drijft, maar hope vertellen we dat?
U kunt het vooral zelf ervaren door ons te vragen. U hoeft niet direct een offerte te vragen. Ook op andere vragen over draaiwerk geven wij een eerlijk antwoord. Want u heeft vast meer aan een goed advies dan aan een slechte offerte.

Vooruitgang

Alles draait om draaiwerk. Automatendraaiwerk was altijd het domein van de bevestigingsmiddelen en afstandbusjes. Door de technische vooruitgang bestaat een groot deel van dit soort onderdelen niet meer. Want het is door de moderne machines veel meer mogelijk in vormgeving en uitvoering. Wat ooit samengesteld moest worden kan tegenwoordig vaak uit één stuk gemaakt worden. Er zijn nieuwe technieken bij gekomen, en bestaande technieken zijn verder ontwikkeld en verfijnd. Plaatwerk, spuitgieten, vervormen, smeden, het kan inmiddels allemaal complexer, completer en nauwkeuriger. Moor ook het automatendraaiwerk is meegegroeid. Juist omdat de techniek grote vorderingen gemaakt heeft is automatendraaiwerk alleen maar belangrijker geworden. Er is veel eenvoudig werk vervallen. Maar daar is complexer werk voor in de plaats gekomen. Apparaten en toestellen kunnen tegenwoordig kleiner zijn dan ooit, en gelijktijdig hebben ze meer, en complexere, functies gekregen. Dit is voor een groot deel te danken aan de elektronica. Door toepassing van elektronica worden domme dingen ‘slim’, denk maar aan de wasmachine, die nu niet meer van een mechanische schakelklok met een vast programma afhankelijk is. De elektronische besturingen maken ook veel meer mogelijk in de productie techniek, zoals het automatendraaien. Onze CNC machines hebben ook veel meer mogelijkheden dan hun mechanisch gestuurde voorouders. De slimste elektronische besturing kan echter nog niets zonder mechanismen voor de uitvoering. En deze mechanismen worden steeds kleiner complexer en dus nauwkeuriger. Aan de componenten voor deze mechanismen worden dus steeds hogere (tolerantie) eisen gesteld. Gelukkig kunnen onze CNC machines kleinere, nauwkeuriger en complexere onderdelen draaien dan de curven gestuurde draaiautomaten dat ooit konden.

Nieuw nieuw nieuw

Hij is er dan eindelijk, de nieuwe website. En dat is echt iets om in het Blog te vermelden, want het zijn beiden online media, en ze vullen elkaar aan. De Blog is toch wat meer voor de alledaagse verhaaltjes over automatendraaiwerk die niet direct thuishoren op de website. Want automatendraaiwerk is een veelzijdig begrip waar veel over te vertellen is. Met de website proberen we op een prettig verteerbare manier zakelijke informatie te geven, en de weblog dient vooral ter illustratie. En het kan natuurlijk altijd zijn dat de lezers daar anders over denken. Daarom is terugkoppeling altijd leuk, prettig, grappig of aardig. En dat kan heel simpel, met het linkje ‘reageren op dit artikel’ hieronder, of gelijk naar ons (zie de contact pagina van de website). Reacties helpen ons weer om de informatie aan te passen aan de behoefte.

Bij deze bent u dus van harte uitgenodigd om op onze vernieuwde website te kijken. Hij is, zoals gebruikelijk, nog lang niet af. Want een website die ‘af’ is hoeft niet meer gewijzigd te worden. En een website die niet gewijzigd wordt is dood. Leve de (onaffe) website!

Automatisch of niet?

Vandaag had ik weer eens een leuk gesprek met een conculega over draaimachines. Wat is nu het verschil tussen een draaiautomaat en een gewone draaimachine? We zetten in principe de zelfde soort machine in, en mijn conculega vond het vreemd dat ik een lagere prijs calculeerde dan hij gedaan had. Maar ook tussen 'bijna de zelfde machines'zijn natuurlijk verschillen. En dat zit niet alleen in de opties en in de accessoires, maar deels ook in het werkproces. Het belangrijkste verschil bleek onze automatische stafaanvoer te zijn. Die maakt een eenvoudiger werkproces voor serie draaiwerk mogelijk. Staven materiaal van 3 meter lengte worden op de stafaanvoer gelegd, en als de ene staf opgedraaid is pakt de machine, met hulp van de stafaanvoer, de volgende. Het betrof een eenvoudig product, met vrij ruime toleranties. Het betreffende draaideel heeft een vrij korte stuktijd, en een staf is dus ook snel op gedraaid. Als er dan niemand op hoeft te letten of de draaimachine stil staat, en er nauwelijks tijd nodig is om met de volgende staf te laden en door te draaien scheelt dat dus tijd. We draaien dus meer producten per uur. Omdat de machine makkelijk meer uren per dag draait wordt het uurtarief (terug rekenend vanuit een dag tarief) dus lager. Meer producten per uur bij een lager tarief levert dus goedkopere producten op.

Mijn conculega leek enigszins teleurgesteld dat wij deze onderdelen niet op een meer geavanceerde draai automaat zouden maken. Maar de nieuwere, snellere draaimachines hebben ook meer mogelijkheden. En een overeenkomstig hoger tarief. (Ook dat tarief is overigens relatief gunstig, door de toepassing van een zelfde laadmagazijn.) En zo wordt de snelheidswinst van de geavanceerde draaiautomaat in dit geval teniet gedaan door een hoger uurtarief. Want wij proberen, waar mogelijk, altijd het werk op de meest passende machine te maken. En dat is niet per definitie de mooiste of nieuwste draaiautomaat.

Springstof

Ook al draaien wij niet zo lekker (en velen met ons), de wereld draait toch wel door. En dat draaien is niet zo technisch. Vandaag, ter compensatie, dus weer eens een stukje techniek op deze automatendraaiwerk weblog. En ik wil weer een ander leuke gadget van de automatendraaiers aan u voorstellen: de springkop.

Uitwendige schroefdraden kun je onder andere snijden en rollen. Snijden kan met een beitel, die in meerdere passages het materiaal uit de dalen van de schroefdraad verwijdert, of met een snijplaat (ook wel snij-ijzer en soms zelfs snijmoer genoemd). En daar begint de verwarring, want een wisselplaatje waarmee draad gesneden wordt ook wel (draad-) snijplaat genoemd.
Eén van de nadelen van de snijplaat is dat de draairichting om moet keren om de snijplaat van de pas gesneden draad af te draaien. En zowel het omkeren als het afdraaien kosten tijd. Bovendien gebeuren de meeste (voor het gereedschap) dodelijke ongelukken met draadsnijgereedschap op de terugweg. Als de schroefdraad gevormd wordt is de spaanvorming meestal prima onder controle. Want voor deze bewerking is de draadsnijplaat gemaakt. Maar op de terugreis kan de vers gevormde spaan tussen de nieuwe schroefdraad en het snijgereedschap komen. En soms met fatale gevolgen.
Gelukkig heeft een slim persoon ooit iets verzonnen om de snijplaat aan het eind van de schroefdraad open te klappen. Op die manier hoeft er niets omgedraaid of langzaam teruggedraaid te worden. En er is dus ook geen gelegenheid voor de spanen om dit te verstoren. Omdat de draadsnijkop waarmee dit gebeurt aan het eind van de schroefdraad openspring wordt zo’n inrichting een springkop genoemd.
Zo’n springkop is een stuk ingewikkelder dan alleen maar een snijdende moer die open en dicht klapt. Want om aan het eind van de volgende schroefdraad weer open te klappen moet de springkop tussendoor wel dichtgeklapt worden natuurlijk. En zo is er een vernuftige constructie met palletjes en veertjes ontstaan. Maar als je die eenmaal hebt (en snapt) kun je dus wel sneller en betrouwbaarder een schroefdraad maken dan met de meer bekende snijplaat.

We draaien goed,

Soms wordt mij wel een gevraagd hoe wij het maken. En dan is het antwoord vrijwel altijd ‘goed’, tenzij de vraag van een kritische klant komt, en ik bevreesd ben voor een klacht. Nu komt dat gelukkig uiterst zelden voor, omdat wij het gewoon goed maken. Wij draaien dus goed. Eerlijkheid gebiedt echter om te zeggen dat wij op dit moment niet echt lekker draaien. Ook vanmorgen weer een heel tevreden klant gesproken, die met plezier en blij een herhalingsopdracht plaatste. Of wij de onderdelen weer net zo glad wilden draaien als de eerste keer. En dat willen we natuurlijk. Maar gelijk vroeg de klant om ‘crisiskorting’. Nou ja, het is crisis, dus een beetje korting moet er dan wel van af kunnen. Want al draaien wij niet zo lekker, wij willen wel blijven draaien. Er zijn de laatste tijd al te veel toeleveranciers van draaiwerk en automatendraaiwerk gestopt. Dat stoppen moet dus gewoon stoppen. Als ik lees dat Willemsen Metaal, Chinkoe Metaalbewerking, en Fmi Precision, om maar wat (min of meer) vakgenoten te noemen (soms 'gedwongen') hebben moeten stoppen, dan komt het dicht bij. Ik weet ook wel dat een faillissement niet altijd het einde is. Vaak zal er wel een doorstart volgen, maar het geeft toch wel aan dat het water bij deze bedrijven tot boven de lippen stond.
Wij draaien, vooral automatendraaiwerk, goed. En we willen ook lekker blijven draaien. Daarom ‘vieren’ we de crisis met crisis kortingen. Niet dat we daar nu blij van worden, maar met een beetje geluk maken wij u er blij mee. En blije klanten zijn een groot goed voor toeleveranciers.

Oude Wijsheid

De NEVAT (de Nederlandse Vereniging Algemene Toelevering) is door de Hanover Messe onderscheiden met een Certificate of Appreciation. En dat is natuurlijk een blijk van waardering. "Dat wij als Nederlandse toeleveranciers een bijzondere positie hebben op de internationale beurs waar vrijwel alle nationaliteiten zijn vertegenwoordigd, is natuurlijk zeer bijzonder. Zeker in een land dat bekend staat als "Standort Deutschland" en een belangrijke handelspartner is voor de Nederlandse maakindustrie.", aldus Theo Koster, Directeur van de NEVAT.

Als je in Nederland zulke goede toeleveranciers hebt dat zelfs de, als kritisch bekend staande, Duitsers er ‘blij mee weglopen’ zegt dat heel wat. En we zouden suf zijn als we voor toeleveringen ver weg gaan winkelen. Wat je ver haalt schijnt lekker te zijn. Helaas is bijna alles wat lekker is ook ongezond, of op een andere manier slecht. Dat is dus een extra reden om dicht bij huis in te kopen. Of het nu om software, spuitgietwerk, freeswerk of (automaten)draaiwerk gaat. Nederland heeft een zeer goede toelever infrastructuur, en met de huidige bezetting (of het gebrek daar aan) kan ik me niet voorstellen dat men in het buitenland, ver weg of dicht bij, sneller (of goedkoper) terecht kan. Want goedkopere onderdelen inkopen, en vervolgens hogere WW-premies gaan betalen komt nog steeds de eindprijs van het product, en daarmee de concurrentie positie niet ten goede.

Zo blijkt de oude slogan : “Helpt elkaar, Koopt Nederlandsche waar” nog steeds vol waarheid.

Inhaal vraag

Voor u gelezen in het NRC handelsblad van 12 mei 2009:

Onder de kop ‘economie herstelt nu snel’ beschrijft Jan Fransoo (hoogleraar technische bedrijfskunde en logistiek aan de Technische Universiteit Eindhoven) hoe door het harmonica effect in de toeleverketen de hele industrie bij een vermoeden van komende vraaguitval knarsend tot stilstand komt. En dat is inderdaad wat we met zijn allen het laatste jaar hebben zien gebeuren. Men vermoedde dat het slechter zou gaan, en dus zijn de voorraden, die noodzakelijk zijn om zonder wachttijden te kunnen produceren, verminderd.
Maar als de vraag nu niet, of minder sterk dan verwacht, afneemt blijken straks die voorraden opeens nodig. Het gevolg zal een enorme inhaalvraag zijn. En dan worden materialen en tijd bij een toeleverancier schaars, en dus duur.
En dat terwijl de toeleverindustrie nu aan een soort uitverkoop begonnen is. Wij geven echt niet als enigen ‘crisiskorting’. Voor andere toeleveranciers is de uitverkoop helaas meer definitief.
Als u dus voor een prikkie automatendraaiwerk wilt hebben is het nu de tijd om in te kopen.
Sommige materialen zijn echt goedkoop, en kortingen zijn makkelijk te bedingen.
De levertijden zijn nu kort, maar dat is eigenlijk niet zo belangrijk als het om aanvulling van de voorraad gaat. Maar als er na de zomervakanties hinderlijk misgegrepen wordt in de magazijnen van de eindgebruikers kan de levertijd wel eens vervelend uitlopen.

Opnieuw uitgelegd: Automatendraaiwerk.

De oude edities van deze Blog beginnen een beetje in de geschiedenis weg te zakken. En dat is een goede reden om sommige basis begrippen weer eens op te rakelen.


Want wat is dat automatendraaiwerk, waar deze Blog over gaat, nu precies?

Wij draaien draaidelen op automatische machines. Dat zijn draaiautomaten. De meeste draaimachines, dus ook draaiautomaten, zijn tegenwoordig CNC gestuurd. Dus is ons automatendraaiwerk nu automatisch CNC draaiwerk . Dat wil zeggen dat het automatisch gedraaid CNC draaiwerk is, want niet alle automaten draaiwerk is vanzelf (dat is ook een betekenis van ‘automatisch’) CNC draaiwerk.

CNC machines hebben het voordeel dat ze sneller om te stellen zijn naar een nieuw draaideel, en er zijn eenvoudig complexere vormen mee te maken. Een programma voor een CNC draaiautomaat is gewoon veel eenvoudiger te wijzigen dan een curvenset voor een curven gestuurde draaiautomaat. Deze voordelen zijn niet altijd gewenst, want er staan nadelen tegenover.
Een CNC draaimachine is (nog steeds) vaak langzamer dan zijn oudere mechanisch broertje, en op de mechanisch (curven) gestuurde draaiautomaten wordt al veel langer afgeschreven, wat een lager uurtarief tot gevolg heeft.
Een snellere machine meteen lager tarief leidt tot goedkopere producten. Helaas gelden die voordelen niet voor alle producten. Maar wij kunnen gelukkig kiezen, naast onze CNC (lang) draaiautomaten staan er nog steeds een aantal curven gestuurde draaiautomaten beschikbaar.

Cursus

En gisteren heb ik weer een dag Blog overgeslagen. Want ik was naar cursus. Ik probeer voldoende van foto’s en pagina opmaak enzovoorts te leren om de eigen website en drukwerk een beter aanzicht te geven. En toen viel mij weer eens op hoe vanzelfsprekend een vakman met zijn gereedschap omgaat. In dit geval de cursusleider met zijn PC. Alles lijkt vanzelfsprekend, alles gaat vanzelf, en alles valt direct op zijn plek. Tot je zelf aan de beurt bent om het te proberen.

En zo zal het met draaiwerk ook gaan denk ik. Voor ons is het (bijna) vanzelfsprekend dat het goed gaat. We kiezen een draaiautomaat die bij het draaiwerk past. We weten welk gereedschap we daarbij moeten kiezen, en hoe we het in moeten zetten. Voor een buitenstaander zal het er uitzien of het simpel is. En draaiwerk is ook simpel. Tot je het zelf probeert. Want een serie draaiwerk is toch wat anders dan enkele stuks. Als de snijsnelheid en voeding voor enkele stuks optimaal zijn (snel, want dan heb is er minder wachttijd bij de machine) kunnen de gereedschappen wel eens zo hard slijten dat men er uiteindelijk langer over doet, en met hogere gereedschapskosten, dan wanneer je langzamer begonnen was.

Eén van de lessen die voor mij uit deze cursus volgt is dat ik simpele dingen nu zelf kan doen, maar voor vakwerk vraag ik een vakman.

Alles heeft een ritme

Door ‘invloeden van buitenaf’ is deze Blog de laatste dagen wat onregelmatig geworden. En met de kalender van de komende weken in gedachten zal dat nog wel een paar weken zo blijven. Het ritme is dus even verstoord.
En dat is niet omdat er zo weinig te melden is in het automatendraaiwerk, er gebeurt juist van alles. Maar dat vraag soms zoveel aandacht, dat leuke dingen, zoals het schrijven aan de Blog, er gewoon bij inschieten.

Automatendraaiwerk is een vorm van metaalbewerking, en juist in de metaalsector is er enige onrust. Daar hoef ik nu niet over uit te wijden, want daar is in de nieuws en actualiteiten rubrieken voldoende aandacht aan besteed.

Turbulente tijden dus. En juist nu er weinig (draai)werk uitbesteed wordt is het belangrijk om het in één keer helemaal goed te doen. Want foute onderdelen of verkeerde levertijden kunnen u ook uit uw ritme brengen. En verstoring van de productie is gewoon een hinderlijke kostenpost. Dus ook nu is goedkoop nog steeds vaak duurkoop. Omdat dat niet automatisch betekent dat duurkoop ook goedkoop is helpen wij graag, en met een concurrerende prijsstelling.

het kan nog veel mooier glimmen

Glad draaien is een kunst. Snijsnelheid, voeding , beitelgeometrie, de stabiliteit van de hele opspanning (en dat kan best lastig zijn als er een staf materiaal van 3 meter lang in de machine zit), het moet allemaal kloppen. En bij het ene materiaal lukt het beter dan bij het andere. Als het vooral om visueel glad gaat is er gelukkig nog een aanvullende bewerking mogelijk. Vooral ‘technisch glansnikkel’ geeft een mooi resultaat, en in het bijzonder name op messing. Het oppervlak is dan gelijk beschermd, zodat eventuele vingerafdrukken alleen maar uitwisbare sporen achterlaten. Want huidvet bevat zouten die op onbeschermde metalen echt een onuitwisbare indruk achter kunnen laten.

Andere mogelijkheden om meer glans aan producten te geven zijn bijvoorbeeld glans anodiseren, polijsten (elektrolytisch en mechanisch) en verchromen . Allemaal bewerkingen die wij niet zelf doen, maar waar we wel adressen voor hebben. Wij vinden dat we ons moeten beperken tot waar we echt goed in zijn, en dat is automatendraaiwerk. En op onze draaiautomaten kunnen wij dus producten draaien die glad en mooi genoeg zijn om met een ‘finishing touch’ echte uitblinkers te worden.

Als het maar glimt.

Sommige onderdelen komen technische helemaal niet zo kritisch. Als de maten binnen één tiende van een millimeter kloppen is het soms al goed. In automatendraaiwerk kunnen zelfs nog ruimere toleranties voorkomen. Het hoeft niet altijd op een honderdste millimeter te kloppen. Het kan wel, maar als het niet hoeft is het natuurlijk een onnodige kostenpost om het toch zo nauwkeurig te draaien.
Daar kan weer een heel andere, en veel subjectievere, eis tegenover staan: Het onderdeel moet dan vaak MOOI zijn. En die schoonheid wordt natuurlijk in eerste instantie door de beschouwer bepaald. Of iets wel of niet mooi gevonden gaat worden begint natuurlijk al bij het ontwerp. Wij bemoeien ons niet met de esthetica van onderdelen. Wij kunnen wel helpen bepalen of een onderdeel, zoals het er in de eerste schetsen uitziet, draaibaar is. Want het volgende aspect aan de beoordeling is natuurlijk de uitwerking en de afwerking van de gedraaide onderdelen.
Mooi draaiwerk begint dus al bij het ontwerp, inclusief de materiaal keuze, en een duidelijke specificatie. En dan heet zo’n onderdeel misschien heel denigrerend “voor de eksters gemaakt”(als het maar glimt), maar we zullen er zeer zeker ons best op doen. Want al is uiteindelijk ‘visueel aantrekkelijk’ op zijn minst een beetje vaag, en ‘glad en onbeschadigd’ niet zo’n heel technische uitdrukking, wij snappen het echt wel.
Als het ontwerp ook maar rekening houdt met de vlakken waarop een draaiwerkstuk opgespannen moet worden, wat zichtbare sporen achter kan laten. En met dat deel van het ontwerp helpen wij graag. Eén van onze slogans is, geheel terecht: “draaibankiers die meedenken”.

ETG100, en minder

Ik heb al een paar keer heel blij over ETG100 geschreven. Het is een sterk materiaal (100 KG treksterkte per vierkante mm, voor de meer recent afgestudeerden is dat 1.000 Newton / mm^2 !, een treksterkte die bij veredeld 42CrMo4 in de buurt komt!)
Dit materiaal laat zich niet alleen prettige bewerken, maar het is ook ‘vriendelijk voor het gereedschap’. Er staat nu een machine 5400 moertjes (M12 en M16 gecombineerd) te maken. We zijn halverwege de serie, en de eerste boor zit er nog in. Terwijl de calculatie module aangaf dat bij de optimale snijsnelheid er ongeveer 500 à 600 gaten gemaakt kunnen worden voor de boor herslepen moest worden. Bij de tappen voor de M12 gebeurt het zelfde. We zijn met een toevallig aanwezige tap begonnen, en de speciaal aangeschafte tappen voor dit sterke materiaal liggen nog mooi en nieuw te wezen.

En nu blijkt er ook nog een versie ETG materiaal te zijn die 8.8 materiaal, een standaard voor bouten, moeren en andere bevestigings middelen , kan vervangen. Dat is ETG25. Normaal geeft het maken van dit soort ‘eenvoudige’ producten juist veel overlast van spanen, omdat de materialen meer geschikt zijn voor koud vervormen dan om te verspanen.

Ook dit materiaal heeft een nadeel: Het is slecht verkrijgbaar. Maar we hebben nu een proefstaf ontvangen, en aansluitend op de huidige serie gaan we het gewoon proberen. Dan worden ook 'sterkere' bouten en moeren misschien weer gewoon automatendraaiwerk.
En via deze Blog houd ik u op de hoogte.

Uit het hart

Ik heb al een paar keer geschreven over snede opdeling, voeding en snijsnelheid bij de verschillende materialen. Maar daarmee ben je er nog niet. Eén van de meest voorkomende problemen is dat de beitel niet ‘op het hart’ staat..

En wat bedoel ik daar dan mee?

Twee dingen maken het mogelijk dat de beitel snijdt: Snelheid en een goede geometrie (de vorm van de beitel, en alle hoeken). Als de hoogte van beitelpunt niet het zelfde is als de hoogte van het midden van het product veranderen de snij eigenschappen van de beitel. Nu klinkt het een beetje dom: want als de beitelpunt de buitenzijde van het product staat is er altijd wel een lijn vanaf de beitelpunt die door het hart van het product gaat.

En bij kleine producten kan een verkeerde hoogte instelling een (on) behoorlijke invloed op het resultaat hebben. Want hoe kleiner de afstand tot het hart, hoe groter de invloed van een harthoogte verschil van, bijvoorbeeld, een paar tiende mm.
Daarom hebben onze kleine langdraaiers (waarmee we tot 2 mm stafdiameter kunnen draaien) de mogelijkheid om de harthoogte op een honderdste van een millimeter in te stellen. Want een fout van 0,1 mm op 1 mm (straal) is al een fouthoek van bijna 6 graden. Dat is in de zelfde ordegrootte als de snijhoek of vrijloophoek van sommige snijdgereedschappen.

Bij alle draaiwerk, dus ook bij automatendraaiwerk is, naast de keuze van het juiste gereedschap ook de juiste toepassing en opstelling van het gereedschap gewoon heel erg belangrijk. Op sommige machines is helaas de mogelijkheid om de beitel op de jusite hoogte te zetten beperkt tot geknutsel met onderlegplaatjes of latoenkoper. En dat kan een goed resultaat in de weg zitten (of staan), zeker bij kleine productjes, waarbij fouten relatief groeter zijn.

Preek voor eigen parochie

Ik zou natuurlijk een advocaat van de duivel zijn als ik niet aan zou raden om serie draaiwerk uit te besteden. Of, nog erger, als ik aan zou raden om de toelevering van noodzakelijke onderdelen in één of ander ver buitenland onder te brengen. En dat ga ik dan ook niet doen, want er zijn hele goede redenen om draaiwerk (en ander toeleveringen) gewoon in eigen land uit te besteden.

Draaiwerk uitbesteden bij een gespecialiseerd bedrijf biedt natuurlijk het voordeel dat deze leverancier u kan helpen met de keuze van het juiste materiaal. Ook wij weten van materiaalkeuze, snijsnelheid en voeding. Maar we weten (meestal) ook genoeg van de eigenschappen van de diverse soorten RVS, automatenstaal (9SMn28K én ledloy) , aluminium en messing voor uw toepassing. Als u veel gelijke draaiwerkstukken nodig heeft is een automaat altijd sneller, en dus voordeliger dan uw eigen ‘dure’ medewerker. Die bovendien niet altijd blij zal zijn met repeterend werk.
Wilt u meer weten over het uitbesteden van draaiwerk? Dan mag u het altijd aan ons vragen!

we draaien er niet omheen.

De toeleveringsindustrie heeft het moeilijk,en de automatendraaiers dus ook. Inmiddels is er een aantal toeleveranciers van automatendraaiwerk definitief mee gestopt. Eén van de weinige Nederlandse bedrijven waar met meerspillige draaiautomaten gewerkt werd, Chinkoe Metaalbewerking (een samengaan van Schimmer’s apparatenfabriek en van Gaalen), heeft definitief zijn deuren moeten sluiten, en dat is natuurlijk jammer. Het is niet alleen een verlies van werkgelegenheid, maar ook een verlies van kennis en ervaring.
Over de oorzaken weet ik niet veel, maar voor de gevolgen voor de totale Nederlandse industrie wel. Als de toeleveringsbedrijven spontaan of noodgedwongen uit Nederland verdwijnen krijgt de hele Nederlandse industrie het steeds moeilijker om aan onderdelen te komen. Terwijl Nederland altijd een voorloper in innovatie geweest is. Heel veel nieuwe ideeën voor machines die gebruikt maken om de wereldwijde consumptie te voeden en te verpakken zijn in Nederland verzonnen en er worden er nog steeds veel in Nederland gemaakt. Of het nu om de voedings industrie, de CD industrie, Chipsbakkers (silicium én aardappel chips), automobiel industrie of de medische industrie gaat. Heel vaak komen (of kwamen) de benodigde machines oorspronkelijk uit Nederland.
Zonder automatendraaiwerk zijn er ook weinig (draaiende) delen voor deze machines beschikbaar. Zeker nu de machines onderling specialistischer worden, en dus de series dus kleiner, wordt het duidelijk dat het lang niet altijd voordeliger is om ‘goedkope’ onderdelen van ver weg te laten komen. Als u problemen heeft, of verwacht, mm de toelevering van (gedraaide) onderdelen, vraag dan gewoon HIER vrijblijvend ons rapport over uitbesteden en toeleveren voor de (MKB) maak industrie aan.

serie, goed of fout ?

Om een of andere reden lijkt ‘serie’ zelden voor iets goeds te staan. Noem een type overtreder, zet er ‘serie-‘ voor, en het wordt vele malen erger .Maar termen als serie filantroop, serie weldoener, serie redder enzovoorts hoor je maar zelden gebruiken. En ook bij ‘tussen kunst en kitch’ is het helemaal geen pré als het te beoordelen onderwerp in serie vervaardigd blijkt te zijn.

Maar is serie werk nou zo slecht? Automatische productie houdt de kosten hanteerbaar en de kwaliteit constant. Dat lijken me toch voordelen. Aan het begin van de industriële revolutie vaardigde ‘koploper’ Groot Brittannië een wet uit dat de herkomst van een product vermeld diende te worden. Men hoopte zo de eigen industrie te beschermen. Duitsland, dat iets later was met de industrialisatie, en zo kinderziektes wist te vermijden, heeft hier goed garen bij gesponnen. Doordat de Duitsers hun serie productie met ‘Deutsche Grundligkeit’ aan wisten te pakken is ‘made in Germany’ een wereldwijd kwaliteit begrip geworden (en nog lang geweest).

Serie productie, en dus ook serie draaiwerk is zo slecht nog niet. Als het werk maar goed uitgevoerd wordt. En voor goed serie draaiwerk en automatendraaiwerk weet ik wel een goed adres voor u.

compleet is maar af.

Automatendraaien is een vak. Maar het is niet het enige vak. Galvaniseren is bijvoorbeeld ook zo’n vak waarbij je spullen en een hoop specifieke proceskennis nodig hebt om er goed genoeg in te zijn. En er zijn best wel veel galvanische bewerkingen, of vergelijkbare processen. Het zelfde geldt voor warmte behandelingen. Van harden tot zachtgloeien, het is allemaal gebaseerd op materiaal en proces kennis. Die kennis hebben wij allemaal niet.We hebben wel kennissen die die kennis hebben. En dat helpt al heel erg natuurlijk. Je moet niet altijd alles zelf willen doen. Want verzinken (geel, blank en zwart) , vernikkelen (elektrolytisch én chemisch) , verchromen, teniferen, QPQ, anodiseren (dat ook weer in heel verschillende kleuren kan, naast blank is ook zwart, blauw en oranje al diverse malen voorgekomen), zwarten, polijsten, keramofinishen, elektrolytisch polijsten, beitsen, passiveren, harden (waaronder vacuüm., inzet en inductie harden) het zijn allemaal bewerkingen die voorkomen. En ik ken niet één adres dat het allemaal kan. En dan is de opsomming nog lang niet compleet. Bovendien gaat vernikkelen van staal weer heel anders dan, bijvoorbeeld, aluminium of messing. Naast onze eigen kennis hebben wij dus ook een hoop kennissen te onderhouden.

En het leuke is, wij kennen al die bedrijven al, en ook de mensen die er werken. Als u dus automatendraaiwerk nodig zou hebben waar ‘nog iets extra’s’ aan gebeuren moet, kunnen wij dat helemaal compleet voor u verzorgen.

Weer aan de rol,

Niet alleen schroefdraden worden beter van rollen. Ook ‘gewone’ stalen oppervlakken kunnen veel baat hebben bij rollen. Is voor mensen een avond aan de rol, rollebollen of rock en roll juist een vorming van ontspannen, voor staal ligt dat toch anders.
Het rol gereedschap wordt met een behoorlijke kracht tegen een vrij klein oppervlak geduwd. Hierdoor ontstaat een grote druk, en vloeit het staal enigszins uit. Hierdoor komen de inwendige krachtlijnen dichter op elkaar te liggen, en deze spanning verhardt het materiaal plaatselijk.
Rollen, of walsen, kan het materiaal dus gladder en harder maken. Op deze manier kan, al op de draaiautomaat, zowel het harden als het slijpen vervangen worden, nog voordat het draaiwerkstuk afgestoken wordt.
En het leuke is dat deze bewerking niet alleen op de buitenzijde van het product mogelijk is, maar ook aan de voorzijde. Zo hebben wij produktjes gedraaid met een vlakheid van minder dan 0,005 mm, en een oppervlakte gladheid van 0,2 Ra. En dat zou ook in RVS kunnen. Dat is een heel stuk eenvoudiger dan vlakslijpen, want een magneetplaat heeft weinig grip op RVS.

En zo is er, ook in het automatendraaiwerk, bij bijna ieder probleem wel een oplossing te vinden.

De draad kwijt?

Een groot deel van de gaten die we moeten maken moet daarna van een schroefdraad voorzien worden. En dat proces is door de komst van de CNC draaimachines aanzienlijk veranderd.
Vroeger was er op een draaiautomaat maar één manier om een inwendige schroefdraad te maken, en dat was tappen. (Een tap is, heel simpel gezegd, een bout met snijkanten).
Tappen heeft het voordeel dat het een eenvoudig proces is: Maak het gat op maat, de tap er met de juiste spoed in, en als de diepte bereikt is kan de tap er weer uitgedraaid worden.
Op een draaiautomaat had dat simpele proces wel veel impact: de machine moest opeens verschillende toeren kunnen draaien, en ook nog eens de spil om kunnen keren.
Het bepalen van de spoed op een curven gestuurde draaiautomaat, en het moment van afremmen en omkeren gaat met zoveel onzekerheden gepaard dat de ‘flexibel’ op de machine gemonteerd dient te worden (in een verende tapkop), en bij contact met het materiaal zijn eigen weg moet zoeken. Dit heeft soms een onzuiver begin van de draad tot gevolg.
Maar het alternatief, draadsnijden met een beitel, was technisch niet te realiseren op een curvengestuurde draaiautomaat. Voor de uitwendige schroefdraden waren er draadstreel inrichtingen. Voor een inwendige schroefdraad hadden we zoiets niet, maar dat was ook niet nodig, want er waren toch tappen?

Bij CNC gestuurde draaiautomaten gebruiken we nog steeds tappen. Want je moet er toch niet aan denken dat je een M2,5 of M3 met een beitel moet snijden. De moderne machines kunnen vaak wel nauwkeurig de tap het gat in en uit sturen, waardoor de draad zuiverder wordt, en het gereedschap langer meegaat. En voor de iets grotere draden is het vaak mogelijk om de draad inwendig te snijden, waardoor ook meer ‘exotische’ spoed en diameter combinaties, waar geen tappen voor te koop zijn, gemaakt kunnen worden. Als de klant maar een passtuk aanlevert, want kalibers zijn vaak ook niet verkrijgbaar.

Ziet u er geen gat in?

Boren, toch de standaard manier om gaten te maken in de verspaning, is één van de meest tijd consumerende bewerkingen. Maar ja, als je er geen gat in ziet, en het staat wel op tekening is er meestal maar één manier. Boren!.
Het is dus niet vreemd dat er continu ontwikkelingen aan het boor gereedschap plaatsvinden. Boren is natuurlijk een ondankbare manier van verspanen. Er is nooit eens een boor die het echt naar zijn zin heeft. Want in het hart van het te boren gat is de snijsnelheid nul. En dat snijdt niet lekker. De aanzet per omwenteling is goed gedefinieerd, maar per afgelegde meter is de voeding dus nagenoeg oneindig. Het materiaal wordt dus meer opzij geperst dan verspaand. De druk kan heel hoog oplopen, en de boor moet onder die druk toch maar presteren. Aan een boor worden tegenstrijdige eisen gesteld: op de omtrek moet hij slijtvast zijn, want daar is de snijsnelheid het hoogst. En bij het hart, waar de boor feitelijk stil staat, moet de boor vooral taai zijn om de druk te weerstaan. . Als je er over nadenkt is het een hele prestatie van zo’n boor. Terwijl boren juist zo vanzelfsprekend lijkt. Bij de eerste paar gaten zal de boor meestal niet echt protesteren.

Bij automatendraaiwerk hebben boren het hard te verduren. Ze moeten vooral heel veel gaten maken, dat is al zwaar. En in een draaibank draait het product, en de boor staat stil. Dat heeft nadelige invloed op de spaanafvoer en de stevigheid van de boor. Zo heeft de boor in de draaibank het zwaarder te verduren dan een boor in een boormachine. Wij zorgen dan ook goed voor onze boren. Waar mogelijk werken wij met koelvloeistof die wij door de boor heen pompen, zodat er koeling en smering op het snijvlak is. Ook zal de koelvloeistofstroom de spanen het gat uit spoelen. En zo krijg je betere gaten, waardoor nabewerkingen zoals uitdraaien soms kunnen vervallen.

Wij hebben onze automatendraai gevonden.

Als je al ruim 50 jaar draait moet je je draai er wel in gevonden hebben. En dat geldt natuurlijk ook voor ons. Wij hebben in die halve eeuw het automatendraaiwerk zien veranderen van bouten, moeren en simpele afstandbusjes in een hoogwaardige serie productie waarbij complexe vormen en extra bewerkingen eerder regel dan uitzondering geworden zijn.
Het ooit zo geliefde messing MS58 komt nog maar mondjesmaat voor, en ook automatenstaal is niet meer zo vanzelfsprekend als weleer. Ooit was RVS 316 bijna een exotisch materiaal voor automatendraaiers. Nu zijn er speciale, goed verpaanbare, staalsoorten, zoals ETG 100 en de verschillende verbeterd verspaanbare RVS soorten die het automatendraaien van voorheen uitdagende materialen bijna tot een feest maken. Nou ja, ik draaf even door. Want niet alleen zijn het materiaal, de machines en het gereedschap verbeterd. Onze ervaring helpt natuurlijk ook een flinke hand om tot betere prestaties te komen.

Eigenwijsheid is ook wijsheid, II

De bekendste draaiautomaten komen uit Duitsland. De Duitsers staan bekend als een gezagsgetrouw, ijverig volk, met respect voor orde en regels. En de Duitsers zijn goed in techniek. Het gevolg is dus ook dat Duitse machines haast te mooi zijn om waar te zijn, en daardoor, in mijn beleving, ook vaak kwetsbaar. Er zijn (of beter, er waren ooit) uitzonderingen.

Een goede Duitse technicus, laten we hem Herman noemen, vond de draaiautomaten waar hij bij zijn baas, een gerenommeerd fabrikant van deze machines, aan werkte kennelijk te ingewikkeld. Hij verzon een briljante, eenvoudige, basis constructie. Hiermee wist hij bijna onverwoestbare machines te bouwen. En het mooiste was dat onderdelen in ruime mate uitwisselbaar waren. Daardoor hoefden niet alle hulpstukken per machine en per product apart aangeschaft of gemaakt te worden. Kennelijk vond dit in de ogen van zijn baas geen genade, want Herman is voor zichzelf begonnen.

Het bedrijf van Herman heeft enige decennia bestaan, en is groot en toonaangevend geworden. Helaas is er nooit een goede opvolger gekomen, dus na het verscheiden van Herman werden de machines ingewikkelder, en het marktaandeel kleiner. Uiteindelijk hebben de nazaten van zijn oude baas het bedrijf van Herman een jaar of tien geleden ingelijfd. Als ultieme wraak maken ze nu erg ingewikkelde en onoverzichtelijke machines die de achternaam van Herman dragen.
Simpele, degelijke, Duitse draaiautomaten zijn er niet meer.

De Franse techniek is ook bij vlagen briljant vooruitstrevend en gezond eigenzinnig. Ik denk hierbij aan André Citroen, die onder andere als eerste voorwielaandrijving toe wist te passen. De Fransen hebben er ook een eigen slag van om machines te bouwen. Dat is de Franse slag, wat helaas niet echt een aanbeveling is.

Betrouwbare draaimachines komen tegenwoordig van ver weg, net als, bijvoorbeeld, auto’s en electronica.

(de blog 'automatendraaiwerk' bellefde gisteren zijn 50e editie, daarom heb ik een stukje uit de begintijd een beetje aangepast en opnieuw geplaatst).